[5/23, 11:11 PM] Jayshree Patel. Sahityakar: NOG SS NO:004
વિષયઃ માન-અપમાન
પ્રકારઃ ગદ્ય
શબ્દોઃ૩૪૨
શીર્ષકઃ સખ્ય
રોમા, બ્રીના અને સહજ ત્રણે સખીઓ નાનપણથી જ સાથે ભણી ગણીને મોટી થઈ. ત્રણેય મધ્યમ કુટુંબમાં જ ઉછરેલી. ત્રણેય એકએકથી ચડિયાતું રૂપ ધરાવનારી.
ભણવામાં હોશિયાર.
કોલેજ પૂરી થતાં ત્રણેય વિખરાય ગઈ. રોમા બ્રાહ્મણ પરિવારની યુવતી. સ્વભાવની સરળ મા-બાપે પરણાવી ત્યાં પરણી ગઈ. ક્યારેય ગમે તેમ ન બોલવું ને સૌમ્ય સ્વભાવની.સાસરે જઈ સરસ ગૃહસ્થી સંભાળી રહી હતી.
બ્રીના ખ્રિસ્તી પરિવારમાં ઉછરી. થોડી મોર્ડન અને શાંત ઠરેલ. કોલેજ પછી નોકરી કરવા લાગેલી. ત્યાં જ તેની જ નાતનાં એક યુવક જોડે લવમેરેજ ( પ્રેમ લગ્ન) કરેલાં. બન્ને પતિ પત્ની સારું કમાતા.તેઓની ગૃહસ્થી પણ સરસ સમજદારીથી જીવતા.
સહજ જરા પણ સહજ નહોતી સમજદારીનાં નામે શૂન્ય. રૂપાળી આંખો તો એકદમ માદક અને નશીલી.
ભણેલી પીએચડી કરેલું. તેનું તેને અભિમાન. બધાં સાથે વાત કરતાં પણ ગર્વ છલકાય. વાણિયાની દીકરી. મા-બાપને તો ગણકારતી નહિ. કોણ જાણે કેવી રીતે રોમા અને બ્રોના સાથે તેને બનતું?
ત્રણેય જુદા જુદા શહેરમાં રહેતી હતી.કોલેજનું રીયુનિયન હતું. બધાંને આમંત્રણ પહોંચી ગયું અને તે ત્રણેય સખીઓ મળવાની ખુશી હતી. પાંચ વર્ષે ભેગા થવાના હતા . ત્રણેય જણી એકબીજા માટે યથાયોગ્ય ભેટ લઈને ગઈ. એકબીજાને આપી. સહજે રોમાની ભેટ જોઈ કહ્યું,” ઓહ હજુ તારી મિડલક્લાસ મેન્ટાલિટી ગઈ નથી, સો પુઅર બિચારી ગરીબ બહેનજી.”
રોમા નરમ દિલ સખીનું ખરાબ ન લગાડતા હસતી રહી. બ્રોનાથી ન રહેવાયું તેણે કહી દીધું,” તારા આ અહંમને તારી પાસે રાખ.” આમ માન-અપમાનની હદ સુધી બોલાચાલી થઈ ગઈ.રમત રમાતી હતી એક પછી એક રમત રોમા જીતી રહી હતી. હવે છેલ્લો જ રાઉન્ડ બાકી હતો. સહજ હવે આ જોઈ ન શકી. તે ધમપછાડા
કરવા લાગી. પ્રોફેસર અનિલે આ જોઈ સહજને રમત માંથી બાકાત કરી દીધી. અપમાન થતાં સહજને ભાન થયું કે પોતે પોતાની જ સખીની પાછળ પડી ગઈ હતી.
ત્યાં સુધીમાં તો રોમા બધી રમતોની વિજેતા જાહેર થઈ.
તેને કોલેજનું સિલ્ડ મળ્યું અને કોલેજ તરફથી માન સ્નમાન પણ. એણે બન્ને સખીનો આભાર માન્યો. ત્રણેય હવે વર્ષમાં એકવાર મળવાનું વચન આપ્યું.
મિત્રો મિત્રો જ હોય મિત્ર વિનાની જિંદગી મૂરઝાયેલા
ફૂલ સમાન હોય. સુખ દુખનો સાથી મિત્ર હોય છે. માન-અપમાનની કોઈ જ સીમા નથી હોતી મિત્રોમાં. ત્યાં આદર ને સમભાવ જ હોય છે.ત્રણેયનું સખ્યપણું જોઈ સર્વે મોંમા
આંગળા ખોસી રહી ગયાં.
જયશ્રી પટેલ
૨૪/૫/૨૨
[5/24, 1:26 AM] Bharat Sanghaani.MEM (Kaushik Shah): NOG:SS:NO.:0101
વિષય: માન-અપમાન
પ્રકાર : ગદ્ય.
શીર્ષક : મહેણું
લેખન : ભરત સાંગાણી
ઉજ્જૈનની રાજકુમારી વિદ્યોત્તમા વિદુષી હતી. જે કોઈ શાસ્ત્રાર્થમાં એને હરાવી શકે એની સાથે જ એ લગ્ન કરશે એવું એણે જાહેર કર્યું હતું. કેટલાય વિદ્વાનોને એણે શાસ્ત્રાર્થમાં હરાવ્યા હતા.
રાજ્યના મંત્રીને વિદ્યોત્તમા સાથે વાંકુ પડતાં એણે યેનકેનપ્રકારેણ મહામૂર્ખ કાલિદાસને વિદ્વાન ઠરાવીને વિદ્યોત્તમા સાથે પરણાવી દીધા.
એક સવારે ઝરૂખામાં ઊભેલા કાલિદાસ શેરીમાંથી પસાર થતાં ઊંટને જુએ છે. ઊંટ જોઈને કાલિદાસ બોલી ઊઠે છે – ‘ઉટ્ર..ઉટ્ર..’ ઊંટને સંસ્કૃતમાં ‘ઉષ્ટ્ર’ કહેવાય.
વિદુષી પત્ની સમજી ગઈ કે પતિ મહામૂર્ખ છે. પત્નીના અપમાન- મહેણાંથી કાલિદાસને લાગી આવતાં તેઓ ઉપાસના કરીને સરસ્વતીની કૃપા પ્રાપ્ત કરે છે.
પરત આવેલા કાલિદાસ દરવાજો ખટખટાવે છે : ‘કપાટમ ઉદ્દઘાટ્ય સુંદરી!’
વિદ્યોત્તમા શુદ્ધ ઉચ્ચારણ સાંભળતાં જ ચકિત થઈ ગઈ. તે બોલી પડે છે – ‘અસ્તિ કશ્ચિદ વાગ વિશેષ: ( કોઈ વિદ્વાન આવ્યા લાગે છે. )
આ વાક્યના ત્રણ શબ્દો પરથી કાલિદાસે ત્રણ મહાકાવ્યો રચ્યાં. ‘અસ્તિ’થી શરૂ થતું ‘કુમારસંભવ’, ‘કશ્ચિદ’થી શરૂ થતું ‘મેઘદૂત’ અને ‘વાગ’થી શરૂ થતું ‘રઘુવંશમ્.’
પત્નીના મહેણાએ કાલિદાસને અમર બનાવી દીધાં.
–ભરત સાંગાણી.
[5/24, 11:41 AM] Mina Mangroliya.MeM.NOG: સાહિત્ય સરિતા
NOG. S.S 0032
વિષય:- માન અપમાન
શીર્ષક:- *પ્રેમનું માન અપમાન*
આજ પણ છે ભરોસો મને મારા પ્રેમનો,
ભલે ના આપ્યો મોકો મને કંઈજ કહેવાનો.
પણ મારુ મૌન એ સઘળું સમજે છે,
મારા પ્રેમનું કેટલું માન….!
હતો ગુસ્સો હતો જુસ્સો એ સઘળો પ્રેમનો,
દુઃખ હતુ એટલુંજ કે મને ના સમજી શકયો.
કેટલો ચાહ્યો કેટલો સમજયો.
પણ અંતે એ મારું એ એક ના સમજયો,
જોયો મેં એનો ગુસ્સો અને જુસ્સો,
પણ આજ થરથર કાંપી ઊઠી .
શુ આજ છે એ જેને મેં મારી જાતથી,
પણ વધુ માનથી ચાહયો..?
નથી મન મારું માનવા તૈયાર કે ના હોય એ,
જેને સમયની નહોતી પાબંધી….
આજ એની પાસે મારે માટે વાત કે સંવાદ
કરવાનો સમય જ ક્યા હતો…?
પળવાર પણ ના વિચાર્યું મારું, કે શું થશે એનું?
હંમેશા સાથ રહેતા આજ એને શું થયું પળભરમાં.
લાગી છે આજ ઠેસ દિલને જે હંમેશાં ધડકે,
ભરોસો કેટલો હતો મને, ભાંગી ગયો આજ .
એજ ભરોસો અટકી ગયો થંભી ગયો.
મારા પ્રેમનું કેવું અપમાન….!
ભલે હું દિલથી ઘવાઈ પણ હંમેશા ,
એના દિલ પર જ છવાઈ.
મીના માંગરોલીયા મીનુ
અમદાવાદ
24/5/2020
[5/24, 2:46 PM] Anjana Gandhi.MeM.NOG: N.O.G.SS .N.O.0026.
વિષય – માન અપમાન.
વિભાગ – પદ્ય (એક રચના)
શીર્ષક- કદી ન ટળવળજે!
માન માટે કદી ન કરગરજે.
કોઈ અપમાન કરશે, જાળવજે!
રોજ ઉઠતી લ્હેર સમંદરમાં,
મોતી સમ તળ મહીં તું ખળભળજે!
બોલ કોઈ દિલ દુભાવતા બોલે,
એની સામે તું આયનો ધરજે!
માન જાતેજ મનમાં ઉભરે છે,
કોઈનાં કદમોમાં ના તું ટળવળજે!
પ્રેમથી પામવું છે માન અહીં?
વાત મારી જ દિલમાં સંઘરજે!
✍️ અંજના ગાંધી ” મૌનુ”
વડોદરા
[5/24, 4:13 PM] Prafulla Prasanna: N O G સાહિત્ય સરિતા (૧)
NG. NO. — 39
વિષય — માન – અપમાન
પ્રકાર – પદ્ય – અછાંદસ
શીર્ષક — સુસંસ્કાર
શબ્દો — ૧૫૪
તારીખ – ૨૪ – ૫ -૨૨
મૌન રહી ખમી ખાવું અપમાન, જાળવ તારું માન!
માન આપી પામવું બહુમાન, જાળવી જાણ સન્માન!
સ્વમાન કાજે ચૂપ રહેવું, સારું વદવું અન્ય કાજે!
આદર દરેકનો કરીને ઊંચી પદવીએ બેસાડજે!
નિખરે વ્યક્તિત્વ વ્યક્તિનું વાણી ને વર્તન થકી!
નિખરે વ્યક્તિત્વ માનવનું આચાર ને વિચાર થકી!
શું મારું? શું તારું? શેનું કરવું અભિમાન!
જાળવી જાણ માન બધાનું, ના કર અપમાન!
માન આપવું દરેક જીવને એ કેવા સુંદર સંસ્કાર!
અપમાન કરવું કોઈ જીવનું એ અયોગ્ય વ્યવહાર!
કોઈ કરે અપમાન તારું તો લાગે મનને ખારું!
કોઈ આપશે માનભેર માન તો લાગે દિલને પ્યારું!
ખાલી હાથે આવ્યાં એવાં ખાલી હાથે જવાનાં!
બાંધ્યું હશે ભાથુ સુકર્મોનું તો માનભેર સિધાવાના!
તને ગમે એવું ગમે બીજાંને એટલું જાણી લેજે!
ના ગમે અપમાન કોઈને, માન કોઈનુંય ન હણજે!
જીવન ચાર દિનનું ચાંદરણું, મોહ-માયા મારશે!
અહીંનું છે એ અહીં રહેવાનું નહિ આવે કંઈ સાથે!
હશે અઢળક દોલત ને શહોરત, નહિ લઈ જવાય સાથે!
મનનું ભાવજગત હશે સમૃદ્ધ તો આવશે સંગાથે!
પ્રફુલ્લા “પ્રસન્ના”