[12/12, 10:38 AM] Jyotindra Maheta.MeM.NOG: NG/022
વિષય: લખતા લખતા કૃતિ પ્રથમ
નંબર આવે તે સમયની
અભિવ્યક્તિ.
પ્રકાર: ગદ્ય
શીર્ષક: હાર માનવી નહીં.
ભલે પડીશ, પણ ઊઠીશ, ફરી દોડીશ, પણ હાર નહીં માનીશ. મારા જીવનનો એ મૂળ મંત્ર રહ્યો છે. જીવનમાં જેટલું મહત્વ જીતનું છે, એનાથી વધુ મહત્વ હારનું છે. હાર તમને ઝઝુમતાં શીખવે છે. હાર તમને શીખવે છે કે તમારો ઘડો અધૂરો છે, હાર તમને શીખવે છે કે હજી તમારે આગળ વધવાનું છે.
દરેક વ્યક્તિ જીતવા ચહે છે, પણ દરેક જણ જીતી શકતું નથી. જીતનાર વધુ જીતવા મહેનત કરે છે અને હારનાર વધુ જોશથી સ્પર્ધામાં ઝંપલાવે છે. હું પણ થોડી સ્પર્ધાઓમાં જીત્યો છું અને ઘણી સ્પર્ધાઓમાં(મોટાભાગની) હાર્યો છું. પાકટ ઉંમરે પહોંચ્યો હોવાથી હાર પચાવતાં શીખી ગયો છું, છતાં જ્યારે પણ જીત્યો છું, તેનો આનંદ જરૂર માણું છું.
કોલેજકાળમાં થોડી કવિતાઓ લખી હતી, જે કોલેજ મેગેઝીનમાં છપાઈ પણ હતી, પણ એ પછી લેખન સાથેનો નાતો તૂટી ગયો હતો. તેનું સંધાણ છેક ચાળીસ પછી થયું અને ફરી લખવાનું શરૂ કર્યું. પ્રતિલિપિએ એક સ્પર્ધા જાહેર કરી ‘ચમકારો’ મેં પણ અન્ય લેખકોની જેમ ભાગ લીધો અને વાર્તા લખી ‘રુબેલા’. મારા આશ્ચર્ય વચ્ચે તે વાર્તા વિજેતા વાર્તાઓમાંથી એક હતી. લેખન શરૂ કરીને ઝાઝો સમય પણ નહોતો થયો તેથી વાર્તા વિજેતા બન્યાનો આનંદ અદકેરો હતો. મારા કોલર ટાઈટ થઈ ગયા હતા અને મને લાગવા લાગ્યું કે હું એક સારો લેખક બની ગયો છું. મારા પગ જમીન ઉપર નહોતા ટકતા.
ત્યારબાદ ધીમે ધીમે અન્ય સ્પર્ધાઓમાં ભાગ લેવાનું શરૂ કર્યું અને હારવા લાગ્યો. હારનો કંટાળો આવવા લાગ્યો. મેં આ પ્રશ્ન પોતાને કર્યો કે શું હારથી મેદાન છોડી દેવું યોગ્ય છે? ઘડો અધૂરો હોય તો ભરવો રહ્યો અને એ દિશામાં મહેનત શરૂ કરી. સાહિત્ય હોય કે જીવન સ્પર્ધામાં ભાગ લેવો એ મહત્વનું છે, હાર કે જીત તો થવાની જ છે. જીત આનંદ આપે છે અને હાર શીખવે છે.
ત્યારબાદ સ્પર્ધામાં ભાગ લઉં છું, આનંદ મળે કે શીખ તેનો સ્વીકાર કરું છું અને સ્વીકારનો આનંદ અનોખો હોય છે.
જ્યોતિન્દ્ર દિનેશચંદ્ર મહેતા, પાલઘર
[12/12, 10:59 AM] Varshaben Desai.MEM.Baroda: NOG SS NO:0097
વિષય: પ્રથમ સાહિત્યિક કૃતિ ને મળેલ સ્વીકૃતી કે અસ્વીકૃતી પછીના આપના
પ્રતિભાવ
શીર્ષક : અવાજ
દાદીશાએ આપેલ વિષય વાંચીને હું બત્રીસ વરસ પાછળ પહોંચી ગઇ.
એક દિવસ ચાલતી ચાલતી આકાશવાણી ના દરવાજે જઈ ઉભી. ન કોઈ
ઓળખાણ ન પિછાન. સિકયોરિટી ગાર્ડે પૂછ્યું:કોને મળવું છે? ત્યારે મેં જ મને પૂછ્યું: કોને મળવા આવી છું? તરત કંઈ સૂઝ્યું અને કહ્યું :મહિલાઓના પ્રોગ્રામ માટે મળવું છે.એણે કહ્યું એમ કહોને તમારે રશમિબેનને મળવું છે. એટલે ખબર પડી મહિલાઓના પ્રોગ્રામ રશમિબેન સંભાળે છે. અંદર ગઇ. રશમિબેનને મળી. હવે રેડિયો કોઈ દિવસ સાંભળેલો નહીં એટલે મહિલાઓના પ્રોગ્રામ ની કંઈ ગતાગમ નહીં. રશમિબેનને પૂછ્યું શું કામ છે? મેં કહ્યું ભજન ગાવામાં રસ છે. એમણે લાખેણી સાહેબ પાસે મોકલી એમણે ઓડીશનની વાત કરી. થોડી ગણી માહિતી લઈ આવી ગઈ. એક મહિના પછી નવરાત્રીમાં ગરબા ગ્રાઉંડ પર સમયસર પહોંચી ગઈ કોઇ આવ્યું નહતું.રશમીબેનને જોયા. એમનું ગાયકવૃંદ હતું. મને જોઈને કહ્યું: તમને ક્યાંક જોયા છે. તક ઝડપી લીધી.એમણે કહ્યું:તમે અઠવાડિયામાં સક્રીપટ તૈયાર કરી શકતા હોય તો વાનગી લખીને મળજૌ અર્ધો કલાક બોલવાનું ૧૦૦/-મળશે.આનંદની અવધી ન રહી. આકાશવાણી અમદાવાદ-વડોદરાના રેડિયો પરથી મારો અવાજ ગુંજશે એ વિચારે રોમાંચિત થઈ ગઈ. પહેલો પ્રોગ્રામ રજુ થયો. પ્રોગ્રામ સાંભળીને બધાઆકાશવાણી માં પત્ર દ્વારા પ્રતિભાવ મોકલે બધાને પ્રોગ્રામ ખુબ ગમ્યો. મને ખુબ ગૌરવ થયું.વીસેક દિવસ પછી રશમિબેનનો ફોન આવ્યો.તમને ગમતા કોઈ પણ વિષય પર સ્રિકપટ લખીને અઠવાડિયા પછી રેકોરડિંગ માટે આવી જજો. ખુબ
આનંદ થયો.ત્યારથી દર ત્રણ મહિને નિયમિત પ્રોગ્રામ આપ્યા.
૨૦૧૭ની સાલમાં ઓસટ્રેલિયા ગઈ. ત્યાં પણ આરાધનાબેન ભટ્ટ ની પહેલી મુલાકાતમાં
જ એમણે મુલાકાતનો સમય માંગ્યો. એક મહિના પછી ૧/૧/૨૦૧૮ના રોજ ઓસટ્રેલિયા રેડિયો પરથી વક્તવ્ય પ્રસારીત થયું.ખુબ આનંદ થયો. પ્રદેશની ધરતી પર પણ કોઈનો પણ હાથ પકડ્યા વગર ચઢવાના એક વિશેષ આનંદની અનુભૂતિ થઈ.દેશ પરદેશમાં આપણો અવાજ ગુંજે એની અનુભૂતિ ખરેખર રોમાંચિત હોય છે.
આજે બત્રીસ વરસ પછી પણ,ઓસટ્રેલિયામાં આવી છું ત્યારે આ લખતાં લખતાં રોમાંચિત થઈ ગઈ છું.
વર્ષાબેન દેસાઈ
એડવોકેટ
વડોદરા.
[12/12, 1:08 PM] Maya Desai.Bombay.MeM.NOG: NOG SS NO.0081
વિષય : પ્રથમ સાહિત્યકૃતિને
સન્માન કે અવગણના..
પ્રકાર : ગદ્ય
શબ્દો : ૩૪૦
શીર્ષક : પરસેવે પહાડ પીગળે!
પ્રથમ આવવાની પ્રથા પાડ્યા બાદ મનને એથી ઓછું કંઈ નથી ખપતું.એ વખતે ભણવા સિવાયની ઈતર પ્રવૃત્તિઓ બહુ ઓછી રહેતી. ડ્રોઈંગ સિવાય બીજી કોઈ કળાને માટે
વધુ તાલિમ કે સહાય ન મળતી.
આને લીધે ભણવાનું કૌશલ્ય આંખે ચઢતું. એમાં હંમેશા પ્રથમ કે બીજા નંબરે આવ્યા બાદ એક આદત બની જાય, પોતાનાં માટે અને બીજાં માટે.માતા સમાન ડ્રોઈંગ શિક્ષિકા
સાથે અજબનું ઋણાનુબંધ નીકળ્યું .સાવ સામાન્ય ડ્રોઈંગ
કરનાર મારા જેવી અનેક વિદ્યાર્થિનીઓને એમણે ઘડી અને
વિશેષતા અપાવી.
ત્યારે અને આજે પણ સરકાર તરફથી લેવાતી ડ્રોઈંગની
પરીક્ષામાં ઉત્તીર્ણ થવું જરા કઠિન રહેતું.ખૂબ મહેનત અને
આત્મવિશ્વાસ સાથે બીજી સખીઓ સાથે આ પરીક્ષા આપી અને રોજનાં અભ્યાસમાં રમમાણ થઈ ગયાં.બહુ
સમય બાદ એનું પરિણામ આવ્યું અને એ પણ શિક્ષિકા પાસે.
લગભગ પચાસ ટકા જેટલું પરિણામ આવ્યું અને એ જોવા જ્યારે સૌ ભેગાં થયાં ત્યારે સૌ ગભરાટમાં હતાં.એક એક નામ બોલાતાં પાસ થયાંની ખબર પડી ત્યારે આનંદ થયો પણ ઉત્સુકતા ગ્રેડ જાણવાની.એ જ્યારે ‘સી’ છે એમ જાણ્યું ત્યારે માનો આભ તુટી પડ્યું.
‘એ’ ગ્રેડ તો અવ્વલ , આખાં રાજ્યમાં જૂજને મળે. શાળામાં બહુ ઓછાંને ‘બી’ ગ્રેડ મળેલ,પણ મારો નંબર એમાં ન હોવાનું એટલું દિલ પર લીધેલું કે શાળા અને ઘરે પૂર આવવાનું જ બાકી એટલું રૂદન.આ સાહિત્યને લગતી વાત ન હોવા છતાં એટલાં માટે કરી કે આપણે જ આપણું મૂલ્યાંકન કરી લઈ એક ભ્રમમાં રાચતાં થઈ જઈએ છીએ તેથી નિષ્ફળતા કે ઈન્કારને પચાવી શકતાં નથી.
મમ્મીનું એક વાક્ય ખાસ યાદ રાખું છું કે પરસેવે પહાડ પીગળે.તેથી સાહિત્ય ક્ષેત્રે મારી ગતિ સારું પીરસવાનાં
ઉદ્દેશથી ચાલુ રાખી છે.રચનાઓ પ્રકાશિત થવા માટે ખૂબ
લેખકો કે કવિઓની કૂચ હોવાથી નવનીતરૂપી કૃતિઓ જ ઉત્કૃષ્ટ છે એવું નથી. ઘણાં સારાં લેખકો કે કવિઓ પડછાયામાં જ રહી જાય છે.
શાળામાં આઠમા ધોરણમાં ગુજરાતી ભાષાનાં મારા
શિક્ષિકાએ મારો નિબંધ “પુષ્પની આત્મકથા” આખાં વર્ગ
તેમ જ બીજી કક્ષાઓમાં વાંચી સન્માનેલો .એ જ મારું પારિતોષિક , આયુષ્ય ભર માટે.એ શિક્ષિકા પૂ.વિમળાબેન
ખૂબ કડક, ભાગ્યે જ વાત કરનારા .એમને લગભગ ચાલીસ વર્ષે મળી , રેલવે સ્ટેશન પર પગે લાગી ત્યારે એમની આંખો
સજળ થઈ અને હું તો શું બોલુ!
.ચિત્રલેખા દ્વારા બે વાર સન્માન મળ્યું એને હું માપદંડ ન માની સ્વને સુધારતી રહું છું.
આ સંસ્મરણો જ મૌલિક લખવા હિંમત આપતાં રહે છે કોઈ પણ સન્માન કે અવગણવાની પરવા વિના.
#માયા દેસાઈ
મુંબઈ ભારત.
[12/12, 2:11 PM] Dr.Rekha Kachoria.MeM.NOG: NOGSS NO.0034
વિષય : સાહિત્ય કૃતિને મળેલું ઈનામ
પ્રકાર : ગદ્ય
શીર્ષક : દિલ્હી અભી દૂર હૈ
શબ્દો : 356
લેખન એ મારો વિષય નહોતો. હા, વાંચવાનું ખૂબ જ ગમતું. એમાંય નવલકથાઓ અને વાર્તાઓનું તો ઘેલું નાનપણથી જ. ચંપક, ગૃહશોભા,ચિત્રલેખા…જેવાં મેગેઝિન ખૂબ વાંચ્યા. નવલકથા તો એક રાતમાં જ પૂરી કરવાની આદત! હું લખીશ એવી કલ્પના તો ક્યારેય નહોતી કરી.
મારાં મેરેજ થયાં ત્યારે હું 12 ધોરણ સુધી જ ભણેલી હતી. સંસારિક જવાબદારીઓમાં પણ મેં મારો વાંચનનો શોખ જાળવી રાખ્યો હતો. અચાનક મારાં જીવનમાં વળાંક આવ્યો અને મેં આગળ ભણવાનું નકકી કર્યું. અનેક અવરોધો બાદ મેં કૉલેજનાં પ્રથમ વર્ષનું ફોર્મ ભર્યું. કૉલેજ તો રેગ્યુલર હતી પરંતુ હું ઈરેગ્યુલર. એડમિશન સમયે જ પ્રિન્સિપાલ સરને જણાવી દીધું હતું કે, હું હાઉસવાઈફ છું તેથી માત્ર પરીક્ષા આપવા જ આવીશ. ઓળખાણના હિસાબે સાહેબે હા પાડી. એકવાર કૉલેજમાં નિંબધ સ્પર્ધાનું આયોજન થયું ત્યારે મેં એમાં ભાગ લીધો. મારા આશ્ચર્ય વચ્ચે મારો પ્રથમ નંબર આવ્યો. કૉલેજનાં એન્યુઅલ ફંક્શનમાં મને બે ટ્રોફી મળી, એક નિબંધની અને એક કૉલેજ ફસ્ટૅ આવી એની. એક સાથે બે-બે ટ્રોફી મળવાથી મારી ખુશી પણ બેવડાઈ ગઈ.
મેં પીએચ.ડી. સુધીનો અભ્યાસ કર્યો પરંતુ લખવાનું તો ક્યારેય વિચાર્યું નહોતું. મારી એક ફ્રેન્ડ ખૂબ સારું લખે, એ વાંચીને એમ થાય કે આવું તો હું પણ લખી શકું. મારી ફ્રેન્ડને મેં મારા અંતરની વાત કરી અને એણે મને પ્રોત્સાહન આપ્યું. એણે યોરક્વોટ નામની એપમાં મારું એકાઉન્ટ ખોલી આપ્યું અને હું પણ નિજાનંદ માટે લખતી થઈ.
કોરોના કાળમાં ઘણાં બધાં વોટ્સએપ ગૃપમાં જોડાઈ અને મારું લેખન પણ સુધર્યું. ઘણાં બધાં ગૃપમાં મારી કવિતા વિજેતા બની, મારું સર્જન પોંખાવા લાગ્યું. ન્યૂઝ પેપરોમાં પણ મારી રચના છપાવવા લાગી. પાંચેક સહિયારી બુક પણ પબ્લિશ થઈ છે. એક સહિયારી નવલકથા ” અસ્તિત્વનું આત્મવિલોપન” પણ પબ્લિશ થઈ જેને એવોર્ડ પણ મળ્યો. “ટહુકો બાળગીત સ્પર્ધા”માં મારું બાળકાવ્ય પ્રથમ આવ્યું અને મને 501₹નું ઈનામ પણ મળ્યું! એક કૃતિ એનાં સર્જક માટે એનાં બાળક સમાન હોય છે. બાળક જ્યારે પ્રથમ આવે ત્યારે એની ખુશી અમાપ હોય છે. જાણે આઠે કોઠે દીવડાં થયાં હોય એવું લાગે છે.
જિંદગીનાં ખાટાં-મીઠાં અનુભવોને કલમ દ્વારા કંડારવા એ એક લ્હાવો છે. જીવન મને હંમેશાં એક પ્રયોગલક્ષી પરીક્ષા જેવું લાગ્યું છે. જેમ -જેમ પરીક્ષા આપતાં જઈએ તેમ-તેમ મારામાં કંઈક નવું ઉમેરાતું જાય છે. હજુ તો ઘણું બધું શીખવું છે. “દિલ્હી અભી દૂર હૈ”….ઘણી લાંબી સફર છે, પરંતુ એક દિવસ ચોકકસ ગંતવ્ય સ્થાને પહોંચીશું એવો વિશ્વાસ છે.
–ડૉ. રેખા શાહ
[12/12, 4:11 PM] Vibhitiben Desai: NOGSS/0044
વિષય:- સ્વની કૃતિને પહેલો ક્રમાંક મળ્યો તે સમયની મનની અભિવ્યક્તિ.
પ્રકાર:- ગદ્ય
શીર્ષક:- સંઘર્ષ
શબ્દો:- ૨૩૩
સ્વ રચિત કૃતિ પ્રથમ નંબરે પ્રસ્થાપિત થાય એનો આનંદ જ અનેરો.
અમારી અનાવિલ જ્ઞાતિનાં મેગઝીનમાં વર્ષો પહેલાં દર વર્ષે એક અંક મહિલા અંક તરીકે બહાર પડતો.હેતુ, બહેનો લખતી થાય.આ અંકમાં હું મારો એક લેખ આપતી.બસ, વર્ષમાં એક જ વખત લખવાનું, લગભગ ૧૯૯૦ પછી તો મહિલા અંક પણ બંધ થઈ ગયો સાથે જ મારું લખવાનું પણ બંધ સંસારજીવનમાં લખવાનું ભૂલાય જ ગયું.
૬૦ વર્ષની ઉંમર પછી તદ્દન ફ્રી થઈ જવાથી લખવાનો શોખ જાગૃત થયો. અમારી સીનીયર સીટીઝન ક્લબનાં મંત્રી શ્રી મોહનભાઈ એ મને ગઝલ શીખવવા માંડી,જો કે એમાં મારી ચાંચ ન ડૂબી પરંતુ એમની મદદથી હું લખતી થઈ.
વાત છે ૨૦૧૫ની,માતૃભારતી યોજીત ઓલ ઇન્ડિયા ઈન્સ્પીરેશનલ સ્ટોરી કોમ્પીટીશનની જાહેરાત આવી જેમાં વિષય હતો,’ તમે કે તમારી આજુબાજુમાં, સગાં સંબંધીમાં સંઘર્ષ કરેલો હોય એની વાત લખવી.’એમ તો મારું જીવન સંઘર્ષથી ભરપૂર પરંતુ મને મારી જ સખીની વાત યાદ આવી અને હું એને મળવા ગઈ,એની દીકરીને માંદગીમાં ડોક્ટરની ભૂલને કારણે જે સહન કરવું પડ્યું, ઉપરાછાપરી ઓપરેશન કરવા પડ્યાં આજે ૨૮ વર્ષથી એ છોકરી વ્હીલચેરમાં છે એની વાત લખી.
તમે માનશો? પરિણામ આવ્યું, ત્રણ લેખકોને પ્રથમ નંબર મળ્યો જેમાંની એક હું.મારી વાર્તા ‘સંઘર્ષ’ ને પ્રથમ ઈનામ રૂપિયા ૨૫૦૦/ મળ્યા.અનહદ આનંદ થયો ત્યારની મારી પરિસ્થિતિ આનંદાશ્ર્ચર્યની તો વાત જ શું! ખરેખર જિંદગીનું યાદગાર સંભારણું.સાથે જ બિલીમોરા અનાવિલ સમાજે એવોર્ડ આપી મારું સન્માન કર્યું.
માતૃભારતી, પ્રતિલિપિમાં મારી કૃતિ બીજા, ત્રીજા નંબરે વિજેતા થઈ છે.વોટસ્એપ ગૃહમાં તો કેટલી વખત મારી કૃતિ પ્રથમ નંબરે આવે ત્યારે અદ્ભૂત આનંદ થાય છે.
VIBUTI DESAI