GN_11-8-20 ન્યૂઝ ઓફ ગાંધીનગર દૈનિક ન્યૂઝ પેપર વાચવા માટે તારીખ ઉપર ક્લિક કરી લિંક ઓપન કરી વાંચી શકશો.
***”સાહિત્ય સરિતા……………..
આજે મનગમતો દિવસ*પુસ્તક દિવસ નીજેમ*
પુસ્તકની થપ્પીઓ ઉદાસ બેઠી હતી..વેર વિખેર થઈ હતી..તો થયું લાવનેઆજે તેને પણ મંદિરની જેમ સાફ કરૂ ને મળી આવ્યા તેમાંથી નાના પુસ્તકો જેમાં હતી મારા
બાળપણની મીઠી મીઠી યાદો..એક વાર્તા હતી જે મને ખૂબ જ પ્રિય હતી..ગાંધીજીની કબૂલાત..ચોરીની કબૂલાત…પછી આવ્યું બકોરપટેલનું જૂનું ચોપાનિયું…ને રચાય ગઈ…..
*બકોજમાદાર…તેમાંની એક વાર્તા આપું.*
નમસ્તે બાળકો,
બધાની વાર્તા સાંભળો ને વાંચો છો..?ચાલો આજે આપણે બકાજમાદારના જીવનમાં ફરી ડોકિયું કરી આવીએ..!
બકાજમાદારને રોજ નવું વાંચવા જોઈએ તેથી તેમને ખૂબ જ્ઞાન હતું . રોજ પક્ષીઓ વિશે વાંચેને અભ્યાસ પણ કરે .સામાન્ય ચકલી ,કબૂતર,હોલો, હંસ,પોપટ,મેના..ને રંગબેરંગી પીંછા વાળો મોર..બધા વિશે વાંચે.
એકવાર એમના મિત્ર ઘેંટાભાઈ એ કહ્યુ કે મે
તળાવમાં આજે બે હંસ તરતા જોયા સુંદર હતા. પણ એમની વાત પરથી લાગ્યું કે ચિંતિત હતા! બકાજમાદારને થયું મારે પણ ત્યાં જઈ એમની વાત સાંભળવી પડશે.એ તો ઉપડ્યા ને ઉભા રહ્યા તળાવની પાળીએ.
ઘણો સમય વિત્યો પણ હંસ કે હંસની તો તરતા દેખાયા નહિ ન કંઈ એંધાણ મળ્યા.નિરાશ થઈ પાછા આવ્યા.ખાધુ ન ખાધું કરી સૂઈ ગયા.પણ નિંદર વેરણ થઈ ગઈ.શું બન્યું હશે..?કેમ ચિંતા કરતા હશે?જુઓ બાળકો કેવા ભલા હતા બકાજમાદાર કે એમને
હંસની ચિંતા થતી હતી.આપણે પણ ક્યારે મિત્રના સંકટને સમજીએ ,એનાથી ન રિસાઈએ પણ એનું અંતર મન ઓળખિએ તો કદી કડવાશ ન રહે જીવનમાં.
બીજે દિવસે વહેલા ઉઠીને પહોંચ્યાં ને ઉભા રહ્યા.સાંભળ્યુ કે તળાવમાં એક ઝેરી સાપ ક્યાંકથી આવી ચઢ્યો છેને ગામના છોકરાઓ તરવા આવે,ઢોરા પાણી પીવા આવે,આ બધાને જો નુકશાન કરી દેશે તો હવે એને કાઢવો રહ્યો.જુઓ ઘરમાં આવેલા મહેમાન
ને એમ થોડો કાઢી મૂકાય?”અતિથિ દેવો ભવ”
હવે શું કરે કે સાપ મરે પણ નહિ ને લાઠી તૂટે પણ નહિ…
બકાજમાદારેનક્કી કર્યુ કે સાપ સાથે નોળિયાભાઈને મેળાપ કરાવી દઈએ ત્યાં સુધી બધાં જીવજંતુ,ઢોર ઢાંકર બધાને તળાવ પાસે જવાની મનાય ફરમાવામાં આવી.નોળિયાભાઈ તો તળાવ પાસે ગયાને ફરવા લાગ્યા..સાપને નોળિયાને બાપદાદા ના વેર..સાપ તો સડસડાટ તળાવના કિનારે આવ્યો ને ગર્વથી
ફેણ ઊંચી કરી જોરજોરથી ફુત્કાર કરવા લાગ્યો.નોળિયાએ સમજાવ્યું કે તળાવ અમારે
માટે ખૂબ મહત્વનું છે માટે તમે બંધુ આ તળાવ છોડી જાવ તો સારૂ.અભિમાની સાપ તો ન માન્યો ,હવે શું કરવું લઢે વઢે તો મારામારી થાય ને એ કરવી નહોતી.નિશાનબાજ બાજ ભાઈને બોલાવ્યા કે હવે તમે રસ્તો કાઢો.જુઓ બાળકો બકાજમાદાર હિંસા કર્યા વગર નિકાલ લાવવા માંગતા હતા,બાજે નક્કી કર્યુ કે એમને પંજા મા ઊંચકી ને જંગલમાં ફેંકી આવું ,પણ
સાપ તો હાથમાં જ ન આવે .સાપને તો બહુ
મજા આવી ગઈ ,બધાને હેરાન કરવાની.બરકેશ ને તેની તોફાની ટોળી આવી પહોંચી,એમા રામા મદારી નો દીકરો પણ હતો, એણે યુક્તિ કરી કે હવે એની મસ્તી ઓછી કરવી રહી.જુઓ બાળકો હળીમળી ને ન રહીએ ને તો ક્યારેક મોટી ક્ષતિ ભોગવવી પડે.
સાપને લલચાવવા ને એણે સાપને પકડ્યો નેપછી એને બેભાન કરી એના ઝેરીલા દાંતજ કાઢી નાંખ્યા.પછી એને છોડી મૂક્યો . હવે ન તો એ કોઈને ડંખ મારી શકે ન કોઈને ઝેર ચઢે કોઈ એનાથી ડરે પણ નહિ.જુઓ જાણી જોઈને સાપે પોતાની જિંદગી પોતાના ગુણધર્મ
વગર જીવવાનો વારો આવ્યો.બકા જમાદાર તો એનું ભલું ઈચ્છતા હતા એણે પોતેજ પોતાના હાલ ધોબીના કૂતરા જેવા કર્યા ન રહ્યો ઘરનો ન રહ્યો ઘાટનો.હંસ ને હંસિની એ બકા જોરદારને આભાર માન્યો ને મદારી ના પુત્રનો પણ. બધે ખુશી ફેલાઈ ગઈ.
માટે બાળકો પરિસ્થિતિને અનુકળ થઈને બધા સાથે હળીમળીને રહેતા શીખીએ તો માન થી ને આનંદમાં રહી શકીએ. માનશોને માનપૂર્વક જીવવાનું ..તમારી મિત્રની વાત.
જયશ્રી.પટેલ
૧૧/૮/૨૦૨૦
****†*********†*****************
“પંગત” ગામડાની વિસરાયેલી એક પરંપરા
****************************** **
“એલા દાળ આવવા દયો આ ખૂણામા…”
“એ.. હા.. કોને જોતી’તી દાળ..?”
“શાક ફેરવો એલાવ…”
. “અે..ભાઈ.. હરવો રે.. કમંડળમાં થી દાળ સલકાય સે..”
“આ બાજુ લાડવા લાવો એલા.. મેમાન ભૂખ્યા નો રે’વા જોય હોં.”
“આટલો.. એક લાડવો તો લેવો જ પડસે તમારે..”
“ના હોં.. હવે જરાકેય નય હાલે..બસ.. બસ..”
“અરે એમ હાલતુ હસે યાર.. ? અડધો લાડવો તો લેવો જ પડે..”
“ના હોં.. સોગનથી હવે નય હાલે..ના.. ના..”
“એલા એ તો ના પાડે.. પકડૉ બે હાથ.. ખવરાય એલા તુ તારે..”
*******************
આ..હા… હા… શું પંગત જામી હોય..! આવાં વાક્યો લગભગ દરેક પંગતમાં સાંભળવા મળે, મળે ને મળે જ.. પંગતની આ ખરી મોજ હતી.
“પંગત” એટલે સમૂહમાં કતારબંધ જમવા બેસવું. પરંતુ આ જમણવાર શરૂ થાય એ પહેલાંની તૈયારીઓ પણ ગજબની હોતી.
અગાઉના દિવસથી જ મહોલ્લો, વાડી કે એવી કોઈ મોટી જગ્યામાં વ્યવસ્થા કરવામાં આવતી. સીધું-સામાન પહોંચી જાય પછી સાંજથી જ વાડીમાં ચહલપહલ વધી જાય. કારણ – રસોઈ બનાવવાની તૈયારીઓ.
હા. પહેલાં આજની જેમ રસોઈયો આખી મંડળી લઈને ના આવતો. એ એકલો જ એનાં ઓજારો સાથે આવે. બાકીનું કામ કુટુબીજનો અને મહોલ્લાના પડોશીઓ સાથે મળીને કરતા.
રાત પડે એટલે ચૂલા સળગે. લાકડાં જાડાં કે હવાયાં હોય એટલે સૌ પહેલાં તો આખી વાડી ધૂમાડાના ગોટેગોટાથી ભરાઈ જાય. તો પણ આંખો ચોળતાં ચોળતાં અડગ રહીને કામ કરવાનું.
અલગ અલગ ટુકડીઓ પાડીને કામની વહેંચણી થઈ જાય. કોઈ શાકભાજી સુધારે, કોઈ લસણ ફોલે, કોઈ સૂરણ, મરચાં ઠીક કરતું હોય. બાળકો ઉત્સાહમાં વાસણો સાફ કરીને ગોઠવતાં હોય. એક ખૂણામાં ભાભલાઓની સભા જામી હોય. ચા, પાણી અને બીડીઓ ઉપર બીડીઓ ખેંચાતી હોય, સાથે સાથે અગાઉના પ્રસંગોમાં બનેલી સારી-નરસી ઘટનાઓની વાતો થતી હોય. હસીમજાક અને ગમ્મતનો પાર ના આવે.
સૌથી પહેલાં તો મીઠાઈ બનાવવાનું કામ ચાલે. ખાસ કરીને લાડુ જ હોય. લાડુ માટે પહેલાં મુઠીયા બનાવી તેલમાં તળવાં પડે. પછી એને ભાંગવાનાં. આજની જેમ મિક્સર નહોતાં. એટલે યુરિયા ખાતરની થેલીઓ ધોઈને સાફ કરી રાખી હોય. એમાં ભરીને એકજણ મોંઢિયું પકડી રાખે. પછી એ થેલીને પથરા ઉપર રાખીને બે જણા સામસામે ધોવાના ધોકા વડે મંડી પડે. ધબ્બ ધબ્બ ધબ્બ ધબાકાથી વાડી આખી ગાજતી હોય. એમાંય ધીબાકા દેનારાને શૂરાતન માતું ન હોય. આવા સમયે ભૂલથી પણ બે ધોકા સામસામે સહેજ પણ ટકરાઈ જાય તો લાકડાના ધોકામાંથી પણ તણખા ઝરતા.
વાડીમાં રાત્રે નાસ્તા માટે ભજીયાં બનાવવામાં આવે. કડાઈમાં તળાતાં ભજીયાંની સુગંધ ચારેબાજુ ફેલાય એટલે આઘાપાછા થયેલા “કામચોરો” પણ રસોડા પાસે ટોળે વળવા માંડે. જેવો પહેલો ઘાણ ઉતરે એટલે શરૂઆત એ જ લોકો કરે. કામ કરનારા પાછળ રહી જાય. એવા માણસો સૌથી પહેલાં ચાખે, ખાય અને એક બે ખોટ તો કાઢે જ..
“થોડી મેથી ઓછી પડી..”
“ઓમ તો બધુ બરોબર સે પણ અંદરથી થોડા કાચા રયા સે.”
“રસોઈયો શીખાઉ લાગે સે એલા.. લોટમાં ખારો વધારે નાંખી દીધો સે..”
આમ છતાં રાત્રે બધા ભેગા મળીને ગોટા ને મરચાં ઝાપટવાની જે મજા પડતી એની તો શી વાત કરવી. અમુક તો રીતસરના હરીફાઇમાં ઉતરે. એમાંને એમાં બે-ત્રણ દિવસનો પૂરવઠો ભેગો કરી લેતા. પછી ભલેને સવારે ડબલાં ઉપર ડબલાં ભરવાં પડે. હા, જાજરૂની વ્યવસ્થા નહોતી ને એટલે ડબલું જ એક હાથવગું હથિયાર હતું.
રાત્રે મોટા ભાગનું કામ પતી જાય. પછી સવારે વળી પાછા વાડીમાં મેળાવડો ભેગો થાય. પીરસવાવાળાની ટુકડીઓ પડે. દાળ, ભાત, શાક, ફુલવડી વગેરે માટે માણસ જોઈને કામ સોંપવામાં આવે. એમાંય લાડુ માટે તો ખાસ માણસોની પસંદગી કરવામાં આવે. ચર્ચા વિમર્શ કરવામાં આવે.
“એમ કરો, લાડવામાં રઘો અને શંભુ એ બે જણાને રાખો. એને ફાવટ સે કાયમની. “
“ના એલા, શંભુ થોડો કાચૉ પડસે. રામ ચાલસે..શંભુને હમણા ઠીક નથી રે’તું પાસું.. “
“હા..એ બરોબર. અ
રામ ને રઘો બે જણા કંપલેટ કરો. બે જણા ફાઈનલ..”
અને આમ લાડુ પીરસનારા પણ નક્કી થઈ જાય. એક ટુકડી રસોડામાંથી બધું ભરી આપવા ખડેપગે હોય. પંગતમાં કોઈને શું જોયે છે, શું ખૂટે છે, એ તપાસવા માટેના પણ સ્પેશ્યાલિસ્ટો હોય. પાંચ-સાત જણા એવા તો પહેલાંથી જ નક્કી હોય. નાનાં છાકરાં પોતાની રીતે પાણીની ડોલો જ ગૉતી લ્યે. એમનું કામ પાણી આપવાનું.
ટુકડીઓ, વાસણો, પાથરણાં બધું જ રેડી થઈ જાય. પછી મહેમાનો આવવાનું ચાલુ થાય.
“એ.. રામ રામ ભીખાભાઈ.. આવો .. આવો.. “
“રામરામ જેરામભાઈ. કેમ સો તમે..?”
“એકદમ મજામાં હોં. તમે બોલો.. કેમ સો.. ? તબિયત પાણી ઠીક સે ને..?”
“તબિયત તો એકદમ ઘોડા જેવી હોં. આ ઉભા જોવો.પસી સુ થાય એ ભગવાન જાણે..”
જેમ જેમ મહેમાનો આવતા જાય તેમ એક-બીજાને હાથ મિલાવીને રામ રામ કરતા જાય અને ખબરઅંતર પૂછતા જાય. પછી જેને જ્યાં ઠીક લાગે ત્યાં લાઈનમાં ગોઠવાતા જાય. લાઈનોની જગ્યા પૂરી ભરાઈ જાય એટલે બહાર સ્ટોપ કરવાવાળા પણ ઉભા હોય. વાડીની જાળી આડી કરીને કે હાથ આડા કરીને બાકીનાને પંગત પૂરી થાય ત્યાં સુધી બહાર સ્ટોપ કરી દેવામાં આવે.
ત્યારબાદ કામ ચાલુ થાય પીરસવાનું. બે ટુકડીઓ પોતપોતાની વસ્તુઓ લઈને બન્ને લાઈનમાં નીકળી પડે. સૌથી પહેલાં લાડુ હોય. પછી શાક, ફુલવડી, દાળ વગેરે હોય. ભાતનો વારો તો છેલ્લે આવે.
લાડુ પીરસનારો હોંશિયાર હોય. જમનારનું મોંઢું જોઈને જ સમજી જાય કે અહીંયા કેટલું ખપશે. અને એ પ્રમાણે એક, બે કે ત્રણ લાડુ થારી માં મૂકતો જાય. પીરસવાની ઝડપ પણ ગજબની હોય.
પંગતમાં ધ્યાન રાખનારા પાછા સૂચનાઓ આપતા જાય-
“એલા બે મેલ બે.. મેલ તુ તારે.. એ તો ખવાય જાહે..આવડા મોટા શરીરમાં બે કાય ના કેવાય એલા.”
“આ લાઇન માં ફુલવડી નથી આયવી એલા.. ક્યા ગ્યૉ ફુલવડીવાળો.. ઓય.. એ પકલા.. આયા ફુલવડી લેતો આય..”
“એલા સૉકરા, પાણી ઢૉળાઇ નય હોં.. હાચવી હાચવી ને આલજો.. શાંતિથી..”
“દાળવાળા બેય જણા હારે નૉ રખડૉ એલાવ.. આગળ પાછળ થય જાવ.. એક જણો છેલ્લે આપૉ..”
પંગતનો જમણવાર બરાબરનો જામ્યો હોય. એય ને દાળના સબડકા બોલતા હોય.. લાડવાનું બટકું ને શાકનું પીતું ભેગું કરીને મોંમાં મમળાવતા હોય.. મીઠી વાતોચીતો થતી હોય.. બધા મોજથી જમતા હોય… એ દ્રશ્ય પણ જોવા જેવું હોય હોં…
અડધા ઉપર જમણવાર પતે એટલે ભાત પીરસવાનું ચાલુ થાય. પાછળ ને પાછળ લાડવાની તાસ ફરતી હોય. પ્રેમથી જમાડવાની પરાકાષ્ઠા અહીં જોવા મળે. વડીલો એક પછી એક એમ તમામને લાડુ સીધો મોંમાં જ મૂકતા આવે. કોઈપણ જાતની આનાકાની અહીં ચાલે જ નહીં.
“લ્યો, આઆઆ… કરો તાણ.. ખોલો મોઢુ..”
“એમ હાથ આડા રાયખે નઈ મેળ હોં મેમાન. લેવાનૉ એટલે લેવાનૉ.. ના નો પડાય હોં..”
“એલા આટલી જુવાનીમાં આ નઈ જેવડું લાડવું કાય નૉ કે’વાય ભલાઆદમી.. હાથ સેટા રાખજો તમે..”
“મારાથી તો હવે નઈ ખવાય હોં…. સોગનથી હવે નઈ.. જરીકેય નઈ..”
“ઓ.. હો.. હો.. ગોવીંદભઈ તમે..? એલા મે તો તમને જૉયા જ નોતા.. તમારે તો બે ખાવા જ પડસે..”
આમ છેલ્લા ફેરામાં મહેમાનોને આગ્રહ કરી કરીને લાડુ ખવડાવવામાં આવે. કેટલાકને સાચે જ પેટમાં જગ્યા ન હોય. છતાં ખાવું પડે. પછી અમળાયા કરે. કેટલાકને તો ખાવાની ઈચ્છા હોય જ. પરંતુ અમસ્તી જ ના પાડે. પછી અડધાની જગ્યાએ બે લાડવા ઝાપટી જાય. આગ્રહ કરવાવાળાને ક્યારેક સામેથી પણ ખાવું પડે. ત્યારે બરાબરની જામે.
પંગતમાં વહેલાં મોડા જે કોઈ જમી રહે તે રાહ જોઈને બેસે. અને લગભગ બધા સાથે જ ઊભા થાય. આ પણ પંગતની એક આગવી લાક્ષણિકતા હતી. ફાળિયાનો છેડો, પટકો, કે ખેસના છેડે હાથ મોં લૂછતા લૂછતા સૌ બહાર નીકળે. ત્યાં તો એઠાં વાસણ લેવાઈ જાય, સફાઈ થઈ જાય, અને ફરીથી વ્યવસ્થા થઈ જતાં બીજી પંગત શરૂ થાય.
*****************
મિત્રો, આવી હતી પંગતની વાસ્તવિકતા. જેમાં ભાઈચારો, સહકાર, આત્મિયતા, પ્રેમ, આનંદ, આદર, સત્કાર, જેવી બાબતો વણાયેલી હતી. એકબીજાની સાથે બેસીને હોંશથી જમવાની જે મોજ હતી એનું વર્ણન જ ન થઈ શકે.
પંગત એટલે મહેમાનનું સન્માન અને આનંદ જાળવવાની પરંપરા. મહેમાન જમી ના રહે ત્યાં સુધી એને કોઈપણ વસ્તુ માટે ઊભા થવું ન પડે. દરેક વસ્તુ એના ભાણાં સુધી આપણે પહોંચાડવાની ભાવના જોડાયેલી હતી. કુટુંબ અને પડોશીઓનો સંપ કેટલો છે એનો ખ્યાલ પંગતમાં આવી જતો.
દરેક પંગતની આગવી વિશેષતા હતી. એનો અલગ માહોલ હતો. એની અલગ મજા હતી. પંગત એટલે મહેમાનોને હાથેથી જમાડીને પોતે જમ્યા જેટલો આનંદ લેવાનો અવસર હતો. પંગતનું જમણ જમનારને પણ પોતીકું લાગતું.
આજના “બુફે” યુગમાં “પંગત” એક ઈતિહાસ બની ગઈ છે. આજે જમણવારમાં જમવાની આઈટમો અનેકગણી વધી ગઈ છે, પરંતુ જમવાનો સંતોષ અને મજા ઘટી ગઈ છે. આવનારા સમયમાં “પંગત” હમેશાં હમેશાં માટે ઈતિહાસના પાનાઓમાં અદ્રશ્ય થઈ જાય તો નવાઈ નહીં.
“બૂફેનો જમાનો આવ્યો, નથી બેસતી હવે પંગત.
સંગતમાં તો હર કોઈ છે, પણ કોને કહવું અંગત..? “
મિત્રો, આપણે નસીબદાર છીએ કે પંગતનો પ્રેમ અને બુફેનું બખડજંતર બન્ને જોઈ-માણી શક્યા છીએ. ચાલો, જમાના પ્રમાણે બધું બરાબર છે. છતાં પંગત એ તો પંગત જ…
****************************** ******************************
ઢળતી સંધ્યાનું આકાશ કેટલું
ખૂબસુરત લાગે છે
તો પછી ઢળતી ઉંમર નો આપણને કેમ થાક લાગે છે ?
આ તબક્કે જ અધૂરા સપનાઆે
પૂરી કરવાની એક આશ જાગે છે
ઢળતી ઉંમરનો આપણને કેમ થાક લાગે છે
જવાબદારીઓ થી મુક્ત થઈને
પોતાની જાતને મળવાની એક પ્યાસ જાગે છે
ઢળતી ઉંમરનો આપણને કેમ થાક લાગે છે
અંધારી રાત પછી સોનેરી સવારનો કેવો ઉજાસ લાગે છે
આ ઉંમરે જિંદગીના અનુભવો પરથી સમજણનો એક અહેસાસ જાગે છે
ઢળતી ઉંમરનો આપણને કેમ થાક લાગે છે
સુખ-દુઃખ એ જીવનનું સનાતન સત્ય છે
એને બાજુ પર મૂકી જિંદગી જીવો
પછી જુઓ જિંદગી કેવી ખાસ લાગે છે
તન થાકવું એ નિયતી છે
પણ મનથી નહીં થાકતા દોસ્તો
પછી જોઈ લેજો ઢળતી ઉંમરનો
ક્યાં કોઈ થાક લાગે છે
**************************†*** ******************************
લોકડાઉન સ્પેશિયલ: હું ને મારો કાનો.
આજે તો જન્માષ્ટમી. મારાં વ્હાલાં કાનુડાનો અવતરણ દિવસ! કાનુડો આમ પણ નાનેથી જ મારો ફેવરીટ. અને આજે તેનો બર્થ ડે ….એટલે આજે તો મેં તેને યમુના જળમાં કેસર મિશ્ર કરી સ્નાન કરાવ્યું. પછી નવાં વાઘાં પહેરાવ્યાં. મોતીનાં અલંકારો અને મુગટ પહેરાવ્યાં. મુગટમાં મોરપિચ્છ મુક્યું. હાથમાં મોરલી આપી. અને તેનાં માટે તાજું બનાવેલું માખણ લેવાં જતી હતી કે બાળ ગોપાળે મારો પાલવ પકડીને ઊભી રાખી દીધી. પછી કૂદકો મારી, મંદિરની બહાર આવી ગયો. ને જેમ ગોપીઓને આડો ફરીને દાણ માંગતો તેમ મારો રસ્તો રોકીને ઊભો ઊભો મંદ-મંદ મુસ્કાવા લાગ્યો. હું તો આભી બનીને તેની મોહક મૂરતને જોતી જ રહી ગઈ! ને તે તો કવિતા બોલતો હોય તેમ બોલવા માંડ્યો….
“સોળે શણગાર સજાવ્યાં તેં મુજને પણ, સત્તરમો શણગાર ભૂલી.
મુગટ ને મોરપિચ્છ સઘળું પહેરાવ્યું, માસ્ક પહેરાવવું કેમ ભૂલી?
મેવા, મીઠાઈ અને મીસરી ધરાવીશ તું,
પણ સેનેટાઈઝાર લાવવાનું કેમ ભૂલી?
જાવું છે આજ મારે ભક્તોની પાસે ને,
તું આજે જ આ તકેદારીઓ ભૂલી.”
આટલું કહીને તે તો અવળું મોં ફેરવી ઊભો રહી ગયો. થોડીક ક્ષણો બાદ હું ભાનમાં આવી. ને મેં નંદલાલાને મનાવવાની કોશિષ કરી. “લાલા, મોટી ભૂલ થઈ ગઈ મારી. એક વાર માફ કરી દે. ફરી આવી ભૂલ ક્યારેય નહીં કરું. હમણાં જ સેનેટાઈઝાર લાવી તારા હાથ સાફ કરાવું છું. ઉભો રહેજે, હોં! અબઘડી આવી.” કહી મેં કબાટ તરફ રીતસર દોટ મૂકી. તેમાંથી જાતજાતની સુગંધવાળા સેનેટાઈઝાર લાવી કનૈયાની સામે ધરી દીધાં. ને બોલી, “બોલ, કાનુડા. તને આમાંથી કઈ સુગંધ ગમશે? ગુલાબ, મોગરો, કમળ, ઓરેન્જ…..આટલી વિવિધ બોટલો જોઈને કાનુડો મર્માળુ હસ્યો.
હું થોડી ગુસ્સે થઈ ગઈ. આમ, હસ્યાં શાને કરે છે? તારી પસંદ કહે ને એટલે લગાવી દઉં. છેવટે આ કે પેલું કરતાં તેણે તુલસીની સુગંધવાળું સેનેટાઈઝર પસંદ કર્યું. મેં બીજી બોટલો પડતી મૂકી તેનાં હાથમાં તે લગાવી આપ્યું. અને આખું ઘર તુલસીની મહેંકથી ભરાઈ ગયું. તેનાં કુમળાં હાથની નાજુક ગુલાબી હથેળીઓમાં સેનેટાઈઝર લગાવતી વખતે મને એક અવર્ણનીય અનુભવ થયો! પછી આવ્યો માસ્કનો વારો. જુદી જુદી ડીઝાઈનવાળા, રંગબેરંગી ઢગલો એક માસ્ક જોઈને કાનો બોલી ઉઠ્યો, “વાહ, તમારું માણસોનું કહેવું પડે હોં! આફતમાં પણ ફેશન!” મેં કહ્યું, “ કાના, મહેણાં મારવાનું બંધ કર.” અને પછી નાનાં બાળકને પટાવતી હોઉં તેમ બોલી, “તને ગમે તે માસ્ક પસંદ કરી લે એટલે જલ્દી પહેરાવી દઉં. આજે તારે ભક્તોને દર્શન આપવા જવાનું છે. તારે મોડું થાય છે ને?” કાનાએ મોરપીંછ રંગનું એક માસ્ક પસંદ કર્યું. મેં તેને પહેરાવ્યું કે તરત તે બહાર દોડી ગયો ને હું બૂમ પાડતી રહી ગઈ…. “અરે, કાના! જરા ઊભો રહે. ગરમ પાણીની બોટલ તો લેતો જા. ને સાંભળ, બહારનું કંઈ ખાઈશ નહીં….”
“દાદીમા, ઊંઘમાં કોને બૂમો પાડો છો?” મારી પૌત્રવધુએ મને ઢંઢોળીને જગાડતાં પૂછ્યું. મેં તરત મંદિરમાં બિરાજેલા બાળગોપાળ સામે જોયું. પછી તૈયાર થઈને મંદિર જતી વખતે પૌત્રવધુ પાસે સેનેટાઈઝર અને માસ્ક માંગ્યાં. તેણે થોડું હસતાં લાવી આપ્યાં. ઘરનાં બધાં સામે ઈશારો કરતાં ધીમેથી પૂછ્યું, “આ ચમત્કાર કેવી રીતે થયો? દાદી આ બધું વાપરવાનું માન્યા શી રીતે?” કોઈ જવાબ વાળે તે પહેલાં તો હું માસ્ક લગાવી, સેનેટાઈઝર અને ગરમ પાણીની બોટલ સાથે લઈ મંદિર જવા નીકળી પડી. જતાં જતાં કાનુડા સામે જોયું તો તેણે જમણા હાથનો અંગૂઠો બતાવી મનમોહક સ્મિત વેર્યું.
ભગવતી પંચમતીયા ‘રોશની’
*****†************************