[4/13, 8:52 AM] R S. Vyas.MEM: NOG SS :-0112
વિષય :-સબંધો માં બંધન કે મુક્તિ
વિભાગ :-પદ્ય
શીર્ષક :- આ ક્રમ છે કિરતારનો.
નથી કોઇ બીજી મૂડી કમાયો હુ જીવનમાં ,
બંધાયો છુ ચારેકોર લાગણીઓના બંધન માં.
રાખવા છે અતૂટ સબંધો મારે, નથી જોઈતી મુક્તિ સબંધમાં,
જીવી ગયો જીવન ખુલ્લી કિતાબ જેમ સદાય જીવનમાં.
કર્મના બંધનમાં બંધાયા છે સૌ કોઇ માનવી જગતના,
વાવો એવુ જ લણો, આ સિદ્ધાંત છે કિરતારનો શ્રુષ્ટિમાં.
મુક્તિ અને બંધનના આટાપાટા માં અટવાયા વહેવાર માં,
કરો એવુ પામો ” રાજ “, પ્રભુનો ક્રમ છે એ આદિકાળનો.
રચના,,,,
રાજેશભાઇ એસ વ્યાસ ” રાજ ”
ધ્રુવનગર,,,, મોરબી
[4/13, 10:07 AM] AMI Mazmundar.MEM: NOG SS No:0113
વિષય: સંબંધો માં બંધન કે મુક્તિ
પ્રકાર : પદ્ય.
શીર્ષક: આશા નું બંધન
પળ માં આપી જાય તું મને એક આશા,
ને બીજા પળ માં છેતરી જાય ને કરે તમાશા.
કેમ કરી ને આ પીંજરું ખોલું આશાઓનું,
નથી સમજતા જ્યાં કોઈ પ્રેમ ની પરિભાષા.
પામતા તુજ ને મૂકી બેઠી ભરોસો આમજ
ખબર ક્યાં હતી કે પડશે ધોખો સાવ આમજ.
સ્થિર બની ને મુક પ્રેક્ષક બની નિહારી રહી
ખબર ના પડી ,કે પ્રેમ ની બેડી વધારી રહી.
થાકી ગઈ વાટ જોતા ને ગૂંગળાઈ ગઈ છું
હવે તો એક હાડપિંજર બની રહી ગઈ છું
હતી આશા કે પ્રેમ થી તરબોળ થઈશ આ ભાવ માં
પણ બની કબ્ર ત્યારે હવે તો મેળે ભરાઈ રહી છું
તરસતી રહી પ્રેમ પામવાને જોને
બળતી રહી હર આશ ખુશી ની જોને
હવે જ્યારે પ્રાણ પખેરું બન્યા છે
ઉમટયો છે વ્હાલ સૌ નો એવો તો જોને .
ખબર પડી કે હોય કીમત મજાર ની
ના હોય કોઈ કિંમત તડપતા પ્યાર ની.
રહી પાસ હંમેશા દૂર હો એવું જ બન્યું છે
હવે દૂર છું , પાસે આવવા નું શું! બહાનું બન્યું છે ?
🙏✍️અમી મજમુદાર🙏
(અમીરસ) વડોદરા થી
તા. 13/૪/૨૦૨૨
[4/13, 3:33 PM] Sweta Talati.MeM.NoG: NG 0078
પ્રકાર – પદ્ય
શીર્ષક – સંબંધોની સોનોગ્રાફી.
સંબંધો કેવા તૂટે છે;
જ્યારે ઈર્ષાથી ઝૂરે છે.
ચાલને સંબંધો રીચાર્જ કરીએ;
કોઈ ભૂલો ડિસ્ચાર્જ કરીએ.
સામે સંબંધોનું રણ છે;
ચાલવું જ પડશે, સગપણ છે.
દુ:ખનું મોટું કારણ છે સંબંધો;
ને દુઃખનું મારણ પણ છે સંબંધો.
સામ્યતા છે જ ઘંટી ને સંબંધમાં;
રોજ તેમાં બધાં થોડું ખુદને દળે.
ચાલ કરીએ સંબંધોની સોનોગ્રાફી ;
કેમ કરી સમજું અંદરની ફોટોગ્રાફી?
હો ગોળ જેવો પ્યાર, ઘી સમ લાગણી;
સંબંધ ત્યાં લાગે સરસ કંસાર છે.
આજ સંબંધોની વ્યાખ્યા છે અલગ;
એકબીજાની હતા એ ઢાલ ક્યાં?
વર્ષો ભલે લાગ્યા એક વસાવ્યું નગર છે;
યાદો ને સંબંધોનું હ્રદય પણ શહર છે.
પ્રેમ, સમજની મેળવણી જ્યારે ક્યાંક ભળી;
સંબંધ મધુર થઈ ત્યાં ચારે હાથે જામ્યો.
સંબંધમાં એ હોય તો આવે નહીં મજા;
શરતો મૂકી મૂકીને વળ્યું શું કહો તમે!
સાચા સંબંધો આજે ક્યાં ખોવાયા છે?
સંબંધોમાં પણ સહારા ભાગ્યે જ મળે છે.
જો સંબંધો હાર ને મોતી છે સંબંધી હવે!
કોઈ મોતી જોડ્યું “શ્વેતા”, કોઈ પણ તૂટ્યું કદી.
જો ખોટું લાગશે તો! થાય કંઈ આવું? ના, ના કહેવાય;
સંબંધે બેઉ પક્ષે આ સમજવાનું જરૂરી છે.
શું કહું? નિર્જીવ વસ્તુ સાચવે, સંબંધ તો જીવિત;
રગેરગમાં સંબંધોનુંય વહેવાનું જરુરી છે.
ફાટ સંબંધોમાં પાડ્યા બાદ પણ કંઈ વેતરણ!
ઘા ઉપર ભભરાવવામાં કોઈ પાછળ તો નથી?
ઉડાડું દૂર પિચકારી ને “શ્વેતા” ભેળવી અંદર;
સરસ સંબંધની લીલાશથી રંગો બનાવું તો?
તું હસતાં સાથ રમતાં બાળકોનો પાડી લે ફોટો;
પછી સંબંધમાં આ સૂર સાથે તાલ ના યે હોય.
સંબંધ તૂટે તો શરુમાં હાથમાં ના રહે પછી;
મળવા કદી ક્ષણ એટલી એવી તડપતી યે નથી.
સુધારી દઉં ઘણું, ઉપલબ્ધ કંઈ ઓજાર, પણ છે ક્યાંય?
કરે સંબંધ પહેલાં પેઠે એ પાનું જ બાકી છે.
ખોતરી ગઈ જ્યાં અહમ્ ની ઊધઈ સંબંધને ત્યાં;
લાગે, પણ સંબંધ એ પહેલાની જેવો કંઈ હશે નહીં.
– શ્વેતા તલાટી
[4/13, 4:52 PM] Arti Merchant.MeM.NOG: NOG ss no. 0007
વિષય : સંબંધોમાં બંધન કે મુક્તિ
પ્રકાર : ગદ્ય( વાર્તા)
શીર્ષક: તું અઘરી તો છે
“તું અઘરી તો છે જ આરુ.”વાક્ય સાંભળતાં જ અરુંધતીની ડોક ૯૦ ડિગ્રી ફરી ગઈ.બજારમાં ખરીદી કરતી વખતે બરાબર એની પાછળથી આ વાક્ય સંભળાયું અને અરુંધતીને ૩૬ વર્ષ પહેલાં એના સંબંધના માનસી બંધનોની યાદો, જે સાડા ત્રણ દાયકાથી તળિયે જતી રહી હતી, સમયના અનેક પડણો નીચે દબાઇ ગઇ હતી તે ઉપર તરી આવી. ઓગણીસ વીસ વર્ષની અલ્લડ, તીખ્ખી મરચાં જેવી બોલી, કુશાગ્ર બુધ્ધિમત્તા અને હૃદયથી મિસરી જેવી મીઠી અરુંધતી એનાં માતાપિતાનું ચોથું સંતાન હતી. પપ્પા શ્રી મધુકરભાઈ શહેરનાં મોટાં સમાજ સેવક; એટલે ઘરમાં લોકોનું કાયમ ટોળું રહેતું. એમાં એક ત્રેવીસ ચોવીસ વર્ષનો સોહામણો,ઓછાબોલો છોકરો પણ આવતો. તેને આપણે અનિમેષ કહીશું.અનિમેષને મુંબઈની નાટ્ય એકેડમીમાં દાખલ થવું હતું. તેથી મધુકર પાસે એ માટે સલાહ સુચન લેવા આવ્યો હતો.મધુકરને અનિમેષ પાણીદાર લાગ્યો. મધુકરે એકેડેમીમાં એડમીશન તો અપાવ્યું. સાથે સાથે પોતાની જોડે સમાજસેવામાં પણ જોડાવાનું આમંત્રણ આપ્યું. જે એણે અરુંધતી માટે થઈને સહર્ષ સ્વીકાર્યું હતું. કારણ અરુંધતીને જોતાં જ એ એનાં પ્રેમમાં પડી ગયો હતો. પછી તો દર રવિવારે અનિમેષની બેઠક મધુકરભાઈના ઘરે જ હોય. અરુંધતીને ફૂટડો અનિમેષ ગમવા લાગ્યો હતો. અરુંધતીની વેધક નજરો જોઈને અનિમેષ એને કાયમ કહેતો,” આરું તું અઘરી છે .” અને અરુંધતીના ગાલ રતુમડાં થઈ જતાં. અરુંધતીએ ઘણાં સમય સુધી અનિમેષ સાથેનાં સહજીવનનાં માનસી સપનાંઓ રચ્યાં હતાં. પરંતુ એક દિવસ અચાનક અનિમેષ જતો રહ્યો. પાછો આવ્યો ત્યારે એકલો નહોતો.અનિમેષના નામનું મંગળસૂત્ર પહેરેલ રાજુલને જોઈને અરુંધતીના માનસી સપનાંઓ ચૂરચૂર થઈ ગયાં અને તે જ ઘડીએ અરુંધતીએ અનિમેષ સાથેનાં માનસી સંબંધને મુક્ત કરી દીધાં. પરંતુ આજે ૩૬ વર્ષે ફરીથી એ વાક્ય એ જ સૂરમાં સાંભળ્યું, “આરું તું પહેલેથી જ અઘરી છે.” જે સાંભળીને અરુંધતી ફરી એજ માનસી સંબંધના બંધનોમાં બંધાણી. પરંતુ આ વખતે આ વાક્ય એનાં માટે નહીં પણ લગ્ન પછી રાજુલનું નામકરણ ‘આરું’ થયું હતું એનાં માટે હતું.અરુંધતી ફરીથી એ જ માનસી સંબંધમાં બંધાઈ અને પોતાનાં ઘરે પાછી ફરી જે આજ દિવસ સુધી મુક્ત નથી થઈ શકી.
લેખિકા : આરતી અઢીયા મરચંટ
મુંબઈ : કાંદિવલી.
[4/13, 9:51 PM] Muktida Oza.MeM: NOGSS-106
Nog -સાફિત્ય સંગીત સરિતા
વિષય:-સંબંધમાં બંધન કે મુક્તિ
શીર્ષક:”અમે મુક્ત ગગનના પંખી”
પ્રકાર:-ગદ્ય
નામ:- મુક્તિદા કુમાર
‘રુપલી’
હું કરું હું કરું એજ અજ્ઞાનતા
સકટનો ભાર જ્યમ શ્વાન તાણે..
વડીલોને વડીલાઈ છોડવી નથી! યુગ બદલાઈ ગયો છે. દૂધ પીતો બાળક જે દિવાળીના દિવસે ફટાકડા ફોડતો બાળક તે હવે એવા જ કોઈ દિવાળીના દિવસે તમારી સાથે(વડીલની સાથે) બેસીને “વ્હિસ્કી ઘટઘટાવી-ટીવીમાંની ફિલ્મો જોઈ શકે છે.
(પીને) પતિ પત્ની બાળકો સહિત બરાડા પાડી જૉક કરી શકે છે. પણ ..
સમય આવ્યે “વડીલ” વડીલાઈ છોડી શકતા નથી – એ એવું કહી શકે છે
આ સાંજનું વાળુ અને દારૂ પીધોને તે “મારા પૈસાથી હતો”- બીજા દિવસે સવારે નવાં વર્ષ નિમિત્તે -“પાયલાગણ”ની પ્રક્રિયા વખતે વડીલ દરેક બાળકને ‘અગિયાર “રૂપિયા આપી ઉદારતા સાબિત કરે! કેવી મજ્જા!
તેવા વખતે ભણેલીઘણેલી દિકરાનીવહુ, જો બહાર નોકરી કરવા જાવા માટે વિનંતિ કરે તો વડીલોના જવાબ હોય—
‘છોકરાં કોણ સંભાળશે?’
‘તમે ઘરકામ કરીને જાવ અને નોકરી પણ કરો’
‘દાળ/ભાત તો ખાવા મળે છે!ને? નોકરીની શું જરૂર છે?’
‘આ વરસે તો દિકરીને ડિલિવરી કરવાની છે! તમે નોકરી કરશો તો ઘરમાં કામ કોણ કરશે??’ આ વરસે તમારે પિયર ન જવાય.
અમને તો પિયર જવું હોય તો “ભાઈ” લેવા આવતો!!
‘આજે અમારા મહેમાન આવવાના છે–એટલે-તમારાથી બહાર ન જવાય’
‘તમે વહુવારુ છો એટલેઊંચા અવાજે ન બોલાય’
‘આપણા ઘરમાં તો આજ રીતે રહેવાય’
‘અમે વડીલ છીએ તમને અમે ઊછેર્યા છે એટલે અમે કહીએ એમ જ થાવું જોઈએ ‘
‘વંશ-વેલો’વધારવા ***માનતા-બાધા-આખડી માનવાનાં’ પણ પછી બાળકની સાથે “વેંઢારેલા બળદની જેમ” વ્યવહાર કરવાનો’??,
પણ.. જ્યારે બાળકના બાળકોને સાચવવાની વાત આવે ત્યારે??
“ભેંસનાં શિંગડાં ભેંસને ભારી”! હવે દાદા/દાદીની વાર્તા કહેવાનો જમાનો ગયો!!
વાહ કુદરત કેવી તારી બલિહારી?!!
બોલો હવે
નવા યુગમાં બાળકો આ રીતનાં બંધન સ્વીકારશે??
—- આ બીજાને કેવું લાગે?
અ..મા..રે..તો..
અમે – અમે-અમે –
“”અહીં ક્યાં છે? બંધન અને ક્યાં છે મુક્તિ??””
હવે સંબંધ”સંબંધ” રહ્યો છે?
“હું કરું,હું કરું એજ જ અજ્ઞાનતા….”
આપણા સંબંધમાં મુક્ત આકાશના પંખી જેમ ઊડવું હશે તો
સંબંધ-એટલે પતિ/પત્ની,ભાઈ/બહેન,નણંદ/ભોજાઈ,સાસુ/વહુ,બાપ/દિકરો,ભાઈ/ભાઈ,કાકા/ભત્રીજો,મામા/ભાણેજ.
*****નિખાલસતા, પ્રેમ, કરુણા, જતું કરવું-ના પાઠ ભણવા -શીખવા
નવી શાળાઓની સ્થાપના કરવી પડશે.
[4/13, 10:03 PM] Dr.Aniruddh Vyas.MeM.0082NOG: N o g : S S 0082
પ્રકાર : ગદ્ય
શીર્ષક : સબંધો અને તેની ગરિમા
અનાદી કાળ થી મનુષ્ય યા જીવ માત્ર એકબીજાના સાનિધ્ય અને હુંફ થી ખુબ નજદીક જીવન પસાર કરે છે ,
બંધન એટલે મુક્ત સંમતિ
બંધન ક્યારેક સ્નેહ રૂપ હોય,
ક્યારેક ગઠ બંધન રૂપ હોય,
ક્યાંક વિશ્વાસ ની પરિભાષા રૂપ હોય,
સ્નેહના સંબંધો માં ક્યારેય બંધન હોતું નથી,
એકબીજાની લાગણી નો અહોર્ભાવ હોય,
માતૃ પ્રેમ ,પિતૃપ્રેમ , બાંધવ પ્રેમ,
પતિપત્ની વચ્ચે પ્રેમ , વડીલ દ્વારા સ્નેહાળ પ્રેમ ,
આવા સબંધો એક ઉમદા સશકત સંસ્કારી વટવૃક્ષ બની
કષ્ટ દુઃખ રૂપી બંધનો માથી મુક્તિ આપે છે,
પતિ પત્ની ના સબંધોમાં મુક્ત બંધન હોય છે,
વૈચારિક સામ્યતા અને વિષમ પરિસ્થિતિમાં પણ મુક્ત રીતે યથાયોગ્ય નિર્ણયની આપ લે થી
સઘળું જીવન સરળ બનતું હોય છે,
સબંધ શબ્દ એક ઉપહાર રુપ છે
દરેક જીવ એક નવા સંબંધને સજાવવા ખૂબ જ સમયનુ
બલિદાન આપે છે,
મનની પરિકલ્પના અને વિચારોની રચના એક સુદ્રઢ સબંધને વાચા આપે છે ,
સબંધને જ્ઞાતિભેદ ક્યારેય નડતો નથી ,
“વસુધેવ કુટુમ્બકમ ”
આ શબ્દાર્થ રૂપી વાક્ય જીવન જીવવા ની પ્રેરણા દર્શાવે છે.
ડો અનિરુદ્ધ વ્યાસ
નડિયાદ