ન્યૂઝ ઓફ ગાંધીનગર દૈનિક આયોજિત સાહિત્ય સરિતા ગ્રુપ માં આજે ૧૫ પદ્ય અને ૯ ગદ્ય રચનાઓ જળ દીવસ નિમિત પ્રસિદ્. ….
વિષય . વિશ્વ જળ દિવસ નિમિત્તે પ્રસિદ્ધ..
.. સંપર્ક સૂત્રો….
www.janfariyadnews.com
Email: prdpraval42@gmail.com
What’s up calling No : 9824653073
તંત્રી/સંચાલક : પ્રદીપ રાવલ
મુખ્ય નિર્ણાયક : જયશ્રી પટેલ
યુ ટ્યુબ ચેનલ : janfariyadnews
ન્યૂઝ પોર્ટલ : janfariyanews
***†*”****†*******†*********†***************************
પદ્ય વિભાગ
***********************************************************
NOG SS NO 0091
વિષય: જળ દિવસ
પ્રકાર: પદ્ય
ન કોઈ ગંધ ન કોઈ રંગ, નથી રૂપ નથી આકાર.
છતાં લાગે સૌને વ્હાલું, કરે પાણીનો જય જયકાર.
કુદરતની એ અમૂલ્ય દેન ને પ્રકૃતિની ભેટ.
જીવનનો આધાર અને પૃથ્વીનો શણગાર.
સંસારમાં સૌથી ઊંચા સ્થાને વહેતું નિર્મળ પાણી.
અલગ અલગ રંગ એના અલગ એનું સ્વરૂપ.
આંસુ બને, ઝાકળ બને, ક્યારેક વરસાદનું ટીપું.
ક્યારેક વરસાદની ધાર બને તો ક્યારેક અમૃતનું બિંદુ.
તરસ્યાનો તું તારણહાર, ક્યારેક પૂરની કૂહાર.
બાગ ઉપવનને કરતો સહાય તો ક્યારેક કરતો સંહાર.
તું જ તારે તું જ ડુબાડે, તું જ તારણહાર.
જીવન માટે સૌથી જરૂરી તું જ સૌનો આધાર.
પર્વતમાંથી નીકળી તું બંને ઝરણું નદી.
અંતે સાગરને મળીને સફર ખેડે ખરી.
સર્જન અને વિસર્જન, થાય તારા થકી.
દુનિયાને જીવંત રાખવા જરૂર તારી ખરી.
ગળથૂથી થઈને મુખમાં જાય પાણી.
મૃત્યું થતાં મુખમાં અપાય ગંગાનું પાણી.
પાણિગ્રહણમાં પણ સાક્ષી થાય પાણી.
ચીતાને ઠારવા પણ વપરાય આ જ પાણી.
તરસ્યાની તરસ બુઝાવે, ધરાને રાખે ટાઢી.
શિવલિંગ પર હરખાતું ચડે, આ ચોખ્ખું પાણી.
મૂલ એનું સમજીને અમૂલ્ય કરો પાણી.
જળ બચાવો જીવન બચાવો, કરો સૌ ઉજાણી.
જિજ્ઞાસા યુ જોષી
“ શુક”
*****************************************
NOG SS NO :- 010
પ્રકાર :- પદ્ય
વિષય :- વિશ્વ જળ દિવસ
શીર્ષક :- પાણી
જન્મ-કર્મથી નિર્મળ, પાણી સિવાય શું હોય શકે?
સૃષ્ટિ જયારથી સાથે, પાણી સિવાય શું હોય શકે?
ઇચ્છો તો બતાવે તસવીર, ઈચ્છો તો ખુદના રંગે, રંગે
વહે એ પોતાની ધૂનમાં, પાણી સિવાય શું હોય શકે?
નહેર-નદી હોય કે સમુદ્ર, બોધપાઠ એ તો સૌને આપે !
તળાવ કે ઝરણાંની વાત, પાણી સિવાય શું હોય શકે?
મૌન શીખો નદી પાસેથી, વાર્તા સાંભળવા જવું કિનારે,
જન્મેથી સંબંધ દુનિયાનો, પાણી સિવાય શું હોય શકે?
શુદ્ધ કરે, પવિત્ર કરે માનવ જીવન સભ્યતાથી પણ ભરે,
પૌરાણિક ગાથાઓ ઉરમાં ભરે પાણી સિવાય શું હોય શકે?
સાનિધ્યમાં જો જઈએ, હવામાં નરમાશ ભરપૂર ભરીને,
સદીઓનો પણ થાક ઉતારે ,પાણી સિવાય શું હોય શકે ?
આપણે આપણી ફરજનાં ચૂકીએ,બેહાલ થતાં પાણીનાં હાલ,
ચાલો સંભાળી લઈએ પાણીને, પાણી સિવાય શું હોય શકે ?
દિપ્તી પટેલ ‘શ્રીકૃપા’
વડોદરા.
*****************************************
NOG SS No: 0044
વિષય:- જળ
પ્રકાર:- પદ્ય ( હાઈકુ)
શીર્ષક:- જળનું મહત્વ.
૧. જળ બચાવો
જળ છે તો જગ છે
નહીં તો શૂન્ય.
૨. જળ સાચવો
જળ એ જ જીવન
મૂલ્ય સમજો.
૩. જળ વગર
માછલી તરફડે
સરોવરમાં.
૪. જળ કિંમતી
ખનિજથી અધિક
જળ જાળવો.
વિભૂતિ દેસાઈ ઘાસવાલા બિલીમોરા.
તારીખ:- ૨૧-૩-૨૦૨૧
********”*********************************
NOG SS NO : 0026
જળ..
લગાગાગા ૪ હજઝ છંદ
ઉલેચી પ્યાસ ભવભવની અમે જળ ઢોળવા બેઠાં ,
કે જળનું મૂલ્ય સમજાયું પછી તો બોલવા બેઠાં.
કે ચાલે છે જીવન જળથી ને જળ છે તો આ જીવન છે,
બધો આધાર જીવનનો જો જળથી જોડવા બેઠાં.
હવા પાણી અને અગ્નિ એ જીવનમાં જરૂરી છે,
તરસ મૂકી અમે પલડે ને જળથી તોળવા બેઠાં.
ન હો જો જળ બધું જીવન બળી જાશે અતળ તળથી,
જીવી જાશું વિના જળ લ્યો એ ગ્રંથિ છોડવા બેઠાં.
ન જળ હો તો બની જાશે સકળ આ વિશ્વ અંગારો,
કે તર્કો ને વિતર્કોમાં ખરેખર શોધવા બેઠાં
અંજના ગાંધી “મૌનુ”
વડોદરા
******””*********************†***********
NOG SS No: 0099
પ્રકાર: પદ્ય
શીર્ષક: ‘સજીવોનો આધાર- જળ’
જળ છે તો જીવન છે, જળ સજીવોનો આધાર,
જળ થકી સૃષ્ટિને પોષનારા એ ઈશ્વરનો આભાર.
વરસાદ રૂપે આભમાં, ઝરણાં રૂપે સરિતામાં,
મોલ રૂપે ખેતરોમાં અને તરણાં રૂપે કવિતામાં.
જળ કરે સજીવન પૃથ્વીનાં જીવોનાં ધબકાર,
પ્રાણી,પક્ષી,વૃક્ષો ને મનુષ્યો સહુ દે આવકાર.
જળ વિના આખી સૃષ્ટિ લાગે છે સૂકી ધાણી,
તરસ્યા રહી જીવે કેટલું? સજીવો પોકારે પાણી.
જળ છે તો પ્રાણવાયુ દેનારા પરોપકારી તરુ છે,
જળ વિનાની કલ્પના તો આખી ધરતી ‘મરુ’ છે.
ભાવનાબેન મિસ્ત્રી ‘અભય ‘
(વલસાડ)
****************************************
NOG SS NO -0037
વિષય – જળ દિવસ વિશે.
વિભાગ – પદ્ય.
શીર્ષક – પૃથ્વીનું અમૃત.
ભગીરથે ભોળાને ભજ્યાં,
ભોળાએ જગત કલ્યાણ અર્થે,
જટામાં ગંગાજી ધારણ કર્યાં….!
કંઠમાં વિષ ધરી,
અમૃત વરસાવ્યું,
મૂલ્ય આંકોના ઓછું…!
વિશ્વને રંગીન બનાવ્યું,
પોતે બે રંગ રહ્યું.
તોફાનો ખુદમાં સમાવ્યાં અગણિત…!
વિશ્વને તૃપ્ત કરે,
ખુદ અતૃપ્ત બની વહે,
નિર્થક ના કરો બગાડ…!
જળ વિના જીવ નહીં,
જીવ વિના પૃથ્વી વેરાન,
જળને જાળવો,એ વિશ્વને રક્ષે..!
ભેટ ઈશ્વરની અદ્ભૂત છે.
નાણાં ખર્ચતા નહીં મળે,
જળ પ્રભુનો પ્રસાદ…..!
હેમલતા દિવેચા.
****************************************
NOG SS No: 0048
વિશ્વ જળ દિવસ
વિભાગ – પદ્ય
શીર્ષક – જળસ્વરૂપ
ના રૂપ, ના રંગ કે આકાર,
તો ય વિશ્વમાં તારો હાહાકાર.
વિશાળ પૃથ્વીનો તું મોટો હિસ્સો,
તારી પ્રાપ્તિનો અનોખો કિસ્સો.
ક્યારેક હિમશીલામાં થીજેલ તું,
તો ક્યારેક આભેથી વરસે તું.
ભળે છે સિંધુની ખારાશે,
સરિતા કેરા નીર મિઠાશે.
વેરાન રણે મીઠી વીરડી સમાન,
ઝાંઝવાનાં મૃગજળની ભીનાશ.
અલ્લડ યૌવના સરીખો ધોધ તું,
ખળખળ ઝરણે વહેતું તું.
ગામતળાવનું અમૃત સરીખું,
કૂવાતળે ઊંડું સ્તર તારું.
પાણિયારાનાં માટલાની શોભા તારી,
બદલાઈ ગઈ આર.ઓ.ની લહેરમાં.
વિવિધ સ્વરૂપે જગમાં સ્થાન તારું,
વિશ્વ જળ દિને તને હું સ્મરું.
બની પર્યાવરણનો અદનો રક્ષક
લીધો સંકલ્પ તારા ઉપયોગનો વિવેકપૂર્વક.
પ્રકૃતિ ‘પ્રીત’
***************************************
NOG SS No: 0092
પ્રકાર:- પદ્ય
શીર્ષક:- ‘જળનો આર્તનાદ’
જળનું ટીપું-ટીપું પોકારે!
વેડફો ના મને લગારે.
મારાથી જીવન,
મારા થકી પ્રકૃત્તિ,
કરશો બરબાદ તો કોણ આને ઉગારે?
શહેરીકરણ અને મોજશોખ પાછળ,
કદી કરી ના મારી ચિંતા લગારે.
ભલે હોય ત્રણ ભાગ પાણી ને એક ભાગ ધરતી,
પીવાલાયક પાણી મળે છે ઘીની ધારે.
એક તરફ પૂર,તો બીજી તરફ દુકાળ,
નદીઓને કોણ અંદરોઅંદર બાંધે અને
આ વિષમતાથી તારે?
વરસાદી પાણી રોકો,
ગામોને ‘હિવરે બજાર’ જેવા બનાવો,
તો જ તરશે નવી પેઢી પાણીને આધારે.
ત્રીજું વિશ્વ યુદ્ધ મારા માટે ખેલાશે,
હજીય આંખો ખોલો, મારું જતન તમારા જ સહારે.
અલકા મહેતા
ગાંધીનગર.
૨૨/૦૩/૨૧
***********†************************†****
NOG. સાહિત્ય સરિતા
NOG no – 0063
વિષય- જળ દિવસ
વિભાગ – પદ્ય
શીર્ષક – એક મહેચ્છા
જળ જાળવણીની ઉદ્દાત ભાવના
સર્વે જનમાનસમાં વહેતી રહો,
ઉજ્વળ રહો ભાવી સૌનાં
એ મહેચ્છા પૂર્ણ કરો.
ખળખળ વહેતાં ઝરણાઓ
ને વિશાળ હૈયા નદીમાતાઓ,
નીત જીવન હર્યાભર્યા કરે
એવી મહેચ્છા પૂર્ણ કરો.
પનિહારી બેડાં ભરપૂર રહે
તરફડે અબોલ કદી ના જળવીન,
મન સઘળાં સંતોષે મ્હાલે
એવી મહેચ્છા પૂર્ણ કરો.
સ્વાર્થી આ જનમાનસમાં
પરમાર્થની ઝરા ફૂટે,
વાપરે વહેંચી સૌ સાથે
એવી મહેચ્છા પૂર્ણ કરો.
નિર્મળ નીર સરવાણીઓ
ચહુઓર(ચોફેર)હરદિન વહેતી રહે,
ખુશહાલ હો આ જગ હંમેશાં
એ મહેચ્છા પૂર્ણ કરો.
– રીટા ભાયાણી
મીઠાપુર.
*****************************************
*NOG. સાહિત્ય સરિતા*
*NOG. SS. NO. -0036*
*વિષય -જળ દિવસ*
*શીર્ષક – પાણી*
*પાણી*
જિંદગી ભીંજવે લાગણી મીઠી વાણી,
ના મુઠ્ઠીમાં બંધાય,વહેતું ના રોકાય પાણી,
આભે વિહરે ને ધરામાં વિવિધ રુપે,
માંહ્યલો પિછાણે પી ઘાટઘાટનાં પાણી.
શુદ્ધતાનાં માપદંડે માનવ જેવી,
જીવન જિવવાં લોહીનું થાય પાણી ,
પાણીદાર પરિશ્રમથી લાગે લહાણી,
અશ્રુએ છલકે, પરસેવો યે ખારું પાણી.
જગને જિવન અર્પનારને વખાણીએ,
અમૃતનાં ઓડકાર,પ્રાણ એ જ પાણી,
અરુણાબેન ત્રિવેદી
અમદાવાદ
******************************************
*નામ*- ડો. મનીષા વ્યાસ
*NOG SS NO-* 0088
*વિષય શબ્દ*- વિશ્વ જળ દિવસ નિમિત્તે
*પ્રકાર*- પદ્ય
*શિર્ષક* – પાણીની પંચાત
************************
પાણીની પંચાત ભારે! ભાઈ, પાણીની પંચાત..
મારું પાણી, તારું પાણી,.. એમ ખેંચાતાણ!
બતાવ તારું પાણી કહી સદા લલકારાય..
જો હોય તારું ખમીર પાણી તો..,
છે, તું પાણીદાર! કહી બિરદાવાય..
પાડોશી ને દેશ દેશ, ઝઘડે માંહેમાંય..
હવે નહિ જાગીએ તો! આ પ્રશ્ન સળગશે..
નપાણીયા! થઈ સમગ્ર વિશ્વ રઝળશે..
જીવસૃષ્ટી બિનપાની ટળવળશે..
જળ એજ જીવન, જળ જ અમૃત!
જળ વિના, ભાઈ! જીવન ક્યાં ટકશે?
*નામ*- *ડો. મનીષા વ્યાસ*✍️
*અમદાવાદ*
****************************************
NOG SS No: 0075
વિષય : જળ
વિભાગ : પદ્ય
શીર્ષક : સંધિ
પૃથ્વીની પગથારે મળી પંચાયત આજ
આ માણસ જાતની શી કરવી વાત?
પોતે હોય જાણે માત્ર પ્યારું સંતાન
તેમ ખૂંદતોને રોંદતો કુદરત ગુમનામ!
જળ છે જીવન તે જાણે અને માને
પણ વિકાસના ઝાંઝવે દોડે બેફામ!
લહેરાતાં જંગલોનો વાળતો એ ઘાણ
બાકીનાં જીવોનો એ દુશ્મન તું જાણ!
બાંધ્યા બંધો ને કર્યા પર્વત બેજાન
ક્યાં સુધી વેઠશે મા ધરતી એ ભાર!
આજ કરીએ મળીને આપણે સુલેહ
ફાવવા નહીં દઈએ સ્વાર્થી છે છેક!
કૌમુદી સોની
*****************************************
World Water Day…!
જળ એ જ જીવન વહેતું રાખશે.
NOG SS No ;૦૦77
વિભાગ;પદ્ય
વિષય:જળ
*શીર્ષક: પનિહારી :જળ અને જનની મધ્યસ્થી*.
કુવે,તળાવે,નદીયે અને
સરોવરે ફરે,
જનને વરેલી પનિહારી
જળને પણ વરે..!
પનિહારીની પરિભાષા એટલે જાણે નખશિખ સૌદર્યની પર્યાય,
સૌના મનમાં એકજ છબી લગીરેય
બીજી ના ગમે જરાય…!
નીર સંગ એ ય પોતાને ભૂલી વહેતી રહેતી,
પોતાના ખાલીપાને ખાળવા મટકામાં નીર એ ભરતી રહેતી..!
મટકા ને પનિહારીની
એકસરખી વેદના,
બંનેમાં ઘટ ઘટનાં પાણી અંતરમાં સમાવવાની ખેવના…!
તરસ્યાની તરસ સંતોષવામાં બેય વ્યસ્ત,
છતાંય પોતાની જવાબદારીથી ક્યારેય ન થતાં ત્રસ્ત…!
પાણીની ઊંડાઈનો એ તરત જ કાઢતી ક્યાસ,
મન તણાં પાણીની ઊંડાઈનો પણ એને તરત થઈ જતો ભાસ…!
નદી,કૂવા,સરોવર ને તળાવના જળ એણે ખાળ્યાં છે,
જીવતરની જુવાનીનાં ઢગલો વરસો એણે કાંઠાની ધારે ગાળ્યાં છે…!
ઘાટ ઘાટનાં પાણી દ્વારા સંદેશો એ આપતી રહેતી,
પાણી બધે એક જ છે ફક્ત મટકાનાં આકાર જ દુનિયા માપતી રહેતી…!
કબીર કહત….
*કબીર કૂવા એક હૈ, પનિહારી અનેક,બર્તન સબ ન્યારે ભયે,પાની સબમેં એક…!*
©️ૠતંભરા વિશ્વજીત
*ૠત્વિશ્વ*
આણંદ.
**************************************”*”””
NOG number: 0051
વિષય: વિશ્વ જળ દિવસ
શીર્ષક: જળ વિના જીવન શું?
વહેતી નદીઓના,
ત્રિવેણી સંગમના નીર છું
પરોઢિયે પથરાયેલ,
ઝાકળની ભીની લહેર છું
તરસ છીપાવનાર,
અમૃતજળ છું
કૂવા કાંઠે ભરેલી,
ગાગરના નીર છું
જળની ગાથા ગાય,
એવા જળની લીલ છું
ઝરણું વહેતું જયાં,
એવા જળનો ધોધ છું
વાપરે વિવેકથી જળ,
જળ વિના જીવન શું?
સમજે માનવી આજ,
જળ એ જીવન !
ઉર્વશી મહેતા
અમદાવાદ.
******************************************
NOG SS No :0079
પ્રવિણા કડકિઆ
વિષય જળ
શીર્ષક ગંગાના તટ પર
પદ્ય
—————
દૂર દૂર દૂર કહીં તું
મુજને બોલાવ
તારી સમીપે આવું હું
તુજને ભાળી હરખું હું
તું મુજને બોલાવ
ઓરી આવ તું આઘી જા
તારું સાંનિધ્ય માણું હું
તું મુજને બોલાવ
તારી પાવનતાની કાચલ હું
જગની વ્યાધી ભૂલું હું
તું મુંજને બોલાવ
તારામાં ડૂબકી લગાવું હું
મનડું નિર્મળ અનુભવું હું
તું મુજને બોલાવ
ગંગા તટે શાંતિ પામું હું
સોહામણી માને નિરખું હું
તું મુજને બોલાવ
તારા દર્શનની પ્યાસી હું
તું મુજને બોલાવ
પ્રવિણા કડકિયા…હ્યુસ્ટન…અમેરિકા
***********†******************************
ગદ્ય વિભાગ
****””””””*********************************
NOG સાહિત્ય સરિતા
NOG SS NO :- 0090
પ્રકાર: ગદ્ય
વિષય: જળ
શીર્ષક: આધુનિક કાગડાની તરસ/
દીપક જગતાપ
…………………………
લઘુકથા/
આધુનિક કાગડાની તરસ/દીપક જગતાપ
………………………..
કાગડાને તરસ લાગી હતી. ઊંડા કૂંજામાં થોડું પાણી હતું. પણ કાગડાની ચાંચ કુંડામાં તળિયે સુધી પહોંચતી નહોતી. તેથી તેણે પહેલાં બાજુમાં ઇટના પડેલા ટૂકડાં જોયા. પહેલાં વિચાર આવ્યો કે એક એક ટૂકડો અંદર નાંખીશ તો બધા ટૂકડાં ભીંજાઈને ઉપર તો આવશે .પણ ઈંટનાં ટૂકડાએ બધું પાણી ચૂસી લીધુ હશે. અને ઉપર આવેલા પાણીથી મારી તરસ નહિ છીપાય. એટલે કાગડા એ ઈંટનાં ટૂકડાં નાંખવાનો વિચાર માંડી વાળ્યો.
પછી થોડો વિચાર કર્યો. અને પછી કાગડાએ થોડું જોર લગાવીને કુંડાને ચાંચથી ધક્કો માર્યો. કુંડું આડું પડી ગયું. અને કુંડામાં રહેલું પાણી ફર્શ પર ઢોળાઈ ગયું. કાગડો એ બધું પાણી સહેલાઈથી પી ગયો. કાગડાની તરસ બૂઝાઈ ગઈ. કાગડાએ પાણી બચાવ્યાનો સંતોષ માન્યો.અને પછી કાગડો ઊડી ગયો..
…………………………………………………….
*NOG SS No.0081*
*પ્રકાર : ગદ્ય*
*શીર્ષક: કુદરતની ભેટ*
કુદરતે આપેલી અનેક ભેટમાંની એક એટલે વારિ,જળ ,નીર,ઉદધિ, પાણી .એને સમજપૂર્વક વાપરવું એ જરૂરી છે કારણકે અવનવી શોધો કરનારાં વિજ્ઞાનના ધુરંધરો બનાવી નથી શક્યાં. કોને ખબર એ જથ્થો કોઈ કુદરતી આફતે ઘટાડી દીધો તો!
પાણી વિશે વ્યાખ્યાન કે નિબંધ લખતી વખતે એવો જ આભાસ થાય કે એનાં સિવાય બધાં જ પાણી વેડફનારાં છે.”આપણે શું” વાળી વૃત્તિ છોડી , આપણાં પગ નીચે “રેલો નહીં આવે તો ?”ની કલ્પના કરી પાણીને “ઝાંઝવાના નીર”નાં બદલે તથ્ય સમજી વાપરીએ.
જન્મ દે એકવાર તે તો માવડી,
જન્મ દે વારંવાર એ છે વારિ!
#માયા દેસાઈ
મુંબઈ ભારત.
**************************************†***
NOG SS .NO. 0095
વિષય :– ‘ વિશ્વ જળ દિવસ ‘ જળ એજ જીવન
પ્રકાર :– ગદ્ય
શીર્ષક :– જળસંગ્રહનો સ્ત્રોત ‘ વાવ ‘
આજનાં વિશ્વ જળ દિવસ નિમિત્તે સહજભાવે એક શિક્ષિકા હોવાનાં નાતે અને ઈતિહાસ મારો પ્રિય વિષય હોવાથી મને એજ જૂની સિંધુ સંસ્કૃતિ અને હડપ્પીય સંસ્કૃતિમાં જેનાં મૂળ જોવા મળે છે એવી ‘ વાવ ‘ ની સ્થાપત્યકલા યાદ આવી ગઈ.
એ સમયે અને એ પછીનાં સમયમાં થયેલાં રાજા – મહારાજાઓએ જ્યારે પીવાનાં પાણી માટે વરસાદી પાણી પર જ નિર્ભર રહેવું પડતું ત્યારે જળસંગ્રહ માટે કૂવાઓ, કૃત્રિમ તળાવો, વાવ કે કુંડ જેવી સગવડો ઊભી કરીને પ્રજા તેમજ વટેમાર્ગુઓની સગવડ પુરી પાડતાં હતાં. જેમાં બારેમાસ જળનો સંગ્રહ થયેલો રહેતો હતો. આવીજ વિશ્વની સૌપ્રથમ વાવ જૂનાગઢની “ અડી કડીની વાવ “ આજે પણ વાવ સ્થાપત્યનાં સુવર્ણકાળની સાક્ષી પૂરે છે. માત્ર ને માત્ર પ્રજા માટેનાં હિત માટેજ બનતાં આ વાવ – કૂવા – તળાવો આજે નામશેષ થતાં જાય છે. સાચવણીનાં અભાવે એ જૂની સંસ્કૃતિ લુપ્ત થતી જાય છે.
હાલનાં વર્ષોમાં થયેલી ઔદ્યોગિક ક્રાંતિનાં પગલે પંપ વડે ભૂગર્ભજળ ઉલેચવાનું બેફામ રીતે શરૂ થવાને કારણે જમીનમાં નીચેનાં તળે રહેલાં મીઠાં પાણીનાં તળ વધુ ને વધુ ઊંડે ઉતરતાં ગયાં છે. ત્યારે ફરી પાછી આ ‘ વાવ ‘ જેવી સ્થાપત્યકલાને જીવંત કરવામાં આવે તો સજીવસૃષ્ટિ માટે આશીર્વાદ સમાન બની રહેશે.
દીપિકા. ચાવડા. ‘ તાપસી ‘.
******************************************
NOG SS No : 0001
પ્રકાર : ગદ્ય .ટૂંકો લેખ
શીર્ષક : પાણી
જીવ સૃષ્ટિ જળ પર આધારિત છે. સૃષ્ટિ ઉપર જીવ ઉત્પત્તિ જળ સ્ત્રોત પાસે થયાના પુરાવા છે.સિંઘ નદી,હડપ્પા સંસ્કૃતિ જેવા અનેક ભૌગોલિક પુરાવા છે.મનુષ્ય જીવ ઉત્પત્તિથી લઈ કોઈપણ એવું ઉત્પાદકીય ક્ષેત્ર નથી કે જેમાં પાણીની જરૂર ના પડે.પૃથ્વી ઉપર ત્રણ ભાગ પાણી અને એક ભાગ જમીન તેવું નકશો બતાવે છે.તેમાં પણ પાણીનાં તમામ પ્રકાર આ ત્રણ ભાગ પાણીમાંથી જ ઘટકો જુદા પાડી ઉપયોગમાં લેવાય છે.જેમ જેમ જુદા જુદા પ્રકારના ઘટકોના પાણીની જરૂરિયાત માનવ જીવનમાં વધઘટ થાય અન ત્યાં પાણીનાં જથ્થાની માંગ,પુરવઠા આધારિત અસરો દેખાય ત્યાં ખબર પડે કે જળ બચાવો,ખોટો ઉપયોગ ટાળો…અતિ નો અંત નિશ્ચિત હોય…વિશ્વમાં સમયાંતરે જેમ ભૂકંપના આંચકા અનુભવાય,કુદરતી પાણીનાં પુર આવે ને અનેક લોકો અસરગ્રસ્ત થાય. આ બધું માનવ સૃષ્ટિ ને કંટ્રોલ કરવા માટે કુદરત અનેક પ્રકોપ થકી કંટ્રોલ કરતી હોય છે.વિજ્ઞાનની દોડ હંમેશાં કુદરત ની સામે સતત હરીફાઈ કરતી નજર આવે..ટૂંકમાં જળ વિના જ્યા જીવન જ શક્ય નથી તો બીજું શું વિચારવાનું। શરીર ના અવયવો જ્યારે કામ કરતા બંધ થાય ત્યારે કહેવાય ક હવે ખાલી છેલ્લે પાણી ઉપર છે….બસ.સમજી શકાય છે પાણીનું મૂલ્ય અને તેની મહત્વતા….જરૂરિયાત જેટલો જળનો ઉપયોગ કરો.. જળ બચાવો.જીવન બચાવો..
પ્રદીપ રાવલ.સંચાલક
*****************************************
NOG SS No : 0064
વિષય : જળ દિવસ
પ્રકાર : ગદ્ય
શીર્ષક : જળ બચાવો
“જળ એ જ જીવન છે. જળ બચાવો… જીવન બચાવો.”ના નારા ચાલનાં નાકે આવેલાં રસ્તા પર જોરશોરથી ફૂંકાય રહ્યાં હતાં.
ટોળાનું સંચાલન કરતો શંભુ પોતાનાં આક્રમક સ્વભાવની છાપ છોડતો ચાલનાં લોકોને જાગૃત કરવાં એકદમ ઉગ્ર બની નારા લગાવી રહ્યો હતો.
મંજરી ચાલની જ એક ખખડધજ બારીનાં સળિયા પકડી એકીટશે ક્યારેક શંભુને ક્યારેક ટોળાને જોતી હતી, તો ક્યારેક શૂન્યમનસ્ક થઈ આકાશને તાકી રહેતી. ચાલી રહેલું બધું સમજવાની મથામણમાં ક્યારે તેને ઝોકું આવી ગયું એ ખબર ન રહી. પાણીની જોરદાર છાલક મોઢાંને ભીંજવતી આછાં પીળાં રંગની સાડી પર સરકતી જમીન પર ઢળી. શંભુના આક્રમક શબ્દો તો મંજરીનાં કાને અથડાય પાછાં વળતાં હતાં.
મંજરી જમીન પર ઢોળાયેલ પાણીની સાથોસાથ ગાલ ઉતરી આવેલાં પાણીનાં રેલાને પણ બચાવવાનો પ્રયત્ન કરતી પોતું ફેરવતી મનોમન વાગોળતી રહી,
‘જળ એ જ જીવન. જળ બચાવો… જીવન બચાવો!’
નેહા બગથરીયા
**********************************†*******
NOG SS No 0097
વિશ્વ જળ દિવસ
પ્રકાર—ગદ્ય
શીર્ષક — અમૂલ્ય
અમૂલ્ય શબ્દનો અર્થ બે રીતે લઈ શકાય. એક તો જેનું મૂલ્ય જ ન થઈ શકે અને બીજું જેનું મૂલ્ય નથી એ. પરંતુ પહેલો અર્થ પ્રચલિત હોય એ જ માન્ય પણ છે. જેનું મૂલ્ય નથી એને માટે મફત શબ્દ છે જ.
પાણી અને હવા દરેક સજીવ માટે પાયાની જરૂરિયાત છે જ એ નિર્વિવાદ સત્ય છે. માટે જ એ અમૂલ્ય પણ છે. આપણે આપણા કિંમતી દાગીના અને અગત્યનાં દસ્તાવેજોની ખુબ કાળજીથી જાળવણી કરીએ છીએ કારણ કે એકની કિંમત ચુકવી છે અને બીજાની અગત્યતા આપણને ખબર છે. પાણી અને શુદ્ધ હવાનું મહત્વ ગઈકાલ સુધી નહતું પરંતુ આજે ઘણાંને સમજાય રહ્યું છે.
આપણે વ્યક્તિગત રીતે પણ પાણી બચાવવા અને એને સંચિત કરવા માટે પ્રાથમિકતા આપવી પડશે. પરિવારના દરેક સભ્યોએ પાણી બચાવવાનો સંકલ્પ આજના દિવસે કરવો જ જોઈશે. પૈસા કરતાં પણ પાણી બચાવવું વધુ જરૂરી છે.એવો શક્ય એટલો પ્રચાર કરવો પડશે.
ચાલો આજે આપણે સૌ પાણી બચાવવાનો સંકલ્પ કરીએ.
વર્ષા દેસાઈ
******************************************
NOG સાહિત્ય સરિતા (૧)
NOG SS No :0059
વિષય:પાણી.
શીર્ષક: ” પાણી અને વાણી”.
સમગ્ર સૃષ્ટિનાં સર્જનહારે,સૃષ્ટિ
નાં ઊત્તમ ગણાતા સર્જન માનવને
બે અતી ઉતમ ભેટ આપીછે, તે પાણી અને વાણી.
જરા કલ્પનાજ કરોકે,જો આ પાણી અને વાણી, આપણને ન મળ્યા હોતતો, આપણું જીવન કેવું હોત ?
મફતમાં મળેલી આ અમૂલ્ય
ભેટનો આજે આપણે કરી રહેલ દૂરુપયોગ શું આપણા માટે શોભાસ્પદ છે ? જરા પૂરી ગંભીરતાથી આપણે વિચારવાની જરૂરત છે કે નહિ ?
” પાણી બચાવ, જીવન બચાવ,
-વાણી બચાવ, સંબંધ બચાવ”.
અમૂલ્ય સૂત્રને આપણે સૌ આજ પળથી,પ્રમાણિકતા સાથે અપનાવી, વિશ્ર્વને પાણીનાં આવનારા સંકટથી બચાવીએ.
પાણી સમગ્ર જીવસૃષ્ટિનું અમૃતછે પાણીનું બુંદબુંદ બચાવવું તે આપણી નૈતિક ફરજછે.
પાણી બચાવી આપણું
યોગદાન આપી,સમગ્ર જીવ સૃષ્ટિને
અભયદાન આપીયે.
©️જયકાન્ત ઘેલાણી “પ્યારે”.
૨૨.૩.૨૧.
********************************
NOG SS No.-0050
વિષય – જળ દિવસ.
પ્રકાર – લેખ.
શીષઁક -જળ એક અમૃત સમું
………………………………..
મહામૂલ્ય જરૂરી અમૃત સમું. એકએક ટીપું બચાવો તો એ આપણને બચાવશે ને પાણી આપણને.પાણી કયાં કયાં છે..?
તો વઙીલો કહેશે…!
દાદા, દાદી ખૂબ નદીઓ જોઈ..!
માતા, પિતા કહેશે કૂવામાં જોયું..!
આપણે નળમાં ને બોરીંગમાં જોઈએ ..!
આપણા બાળકો તો બોટલમાં જુવે..!
પાણીને સાચવશું નહિતો…!સમુંદરમાં 97 %
ગ્લેશિયર રૂપે 2.4%
ને નદી , તળાવમાં 0.6%
સ્તર ઘટતું જાય છે.તંગી વખતે સાવચેતીથી વાપરવું.નિષ્ફળ જાય ચોમાસું તો વિકટ પરિસ્થિતિ પેદા થાય.વધતીજતી વસ્તીનાં લીધે પથ્થરની ખાણનું પાણી પીવે છે લોકો. જળસંચય તેજ જળસંવર્ધનને લોકોએ ચળવળ બનાવવાનો આહવાહન કયુઁ. કદાચ ત્રીજું વિશ્વયુધ્ધ થશે તો પાણી માટે.ધરતીને આપીએ તેટલું પાછું લે છે.કહેવાય છે જર્મનીનાં એક જ પાણીનો પ્યાલો નવ વ્યકિતઓનાં પેટથી પસાર થાય છે.ભૂગર્ભમાં જળ નીચા થઈ ગયાં . પૃથ્વી પર ત્રણ ભાગ પાણી હોવા છતા પીવાના પાણી માટે તઙપવું પઙે છે .મોટા ભાગનું ગ્લેશિયરોમાં છે. પાણીનો બગાઙ નહી અટકાવીએ તોવરસાદનું પાણી દરિયામાં જતું રહેશે .પાણીતો પારસમણી ની જેમ કિંમતી છે.કુદરત તો ઘણું આપે છે પણ ભરવાનું પાત્ર ટૂકું છે.
ત્રીજું વિશ્વયુધ્ધ અટકાવવું હોય તો વરસાદના એકએક ટીપાંને ઝીલવું પઙશે.લાઈફ સ્ટાઈલ બદલીએ.ભૂગર્ભમાં જમા કરશું તેથી જળ સપાટી ઉપર આવે.પાણીનું શુદ્ધિકરણ કરી પુન ઉપયોગમાં લઈએ.
ઙરીને હાથમાં હાથ ધરી બેઠા રહીશું.
મીઠું પાણી બચાવતા નથી તો કોઈની આંખમાં ખારું ન વહે એનું ધ્યાન રાખીશું..?
અણમોલ અમૃત સમું જળને Reduce , Reuse, Recycle આ ધ્યેય રાખશું.
“માણસની નીચે રેલો આવે ત્યારે જ ખબર પઙે કિમંત પાણીની..!”
રાગીની શુકલ”રાગ”
(મુંબઈ, કાંદિવલી.)
****************************************
©️વંદના વાણી
NOG NO 005
વિશ્વ જળ દિવસ નિમિત્તે 🙏
💧જોહર💧
‘વાહ ટીપું, તેં અમને જીવની જેમ સાચવીને રહેવા માટે સરસ ઠંડકવાળો ટાંકો આપ્યો. આ વખતે આમ પણ અમને ગણીગણીને વરસવાનું જ કુદરતનું ફરમાન હતું ને!’
આમ, ટીપું ટીપાંને સાચવીને ખુશ થયો અને ટીપું સચવાઇને…પણ એ ખુશી પળવારની હતી.
સવારે બેસિનનો નળ ખૂલતાં સામુહિક જોહર કરતા ટીપાંથી ન રહેવાયું અને માનવજાતને વિનાશનો શ્રાપ અપાઈ જ ગયો!
—-વંદના વાણી